ORTA GELİRDEN KURTULMALIYIZ

KIŞI başına GSYH ilk kez 13 bin doların üzerine çıktı. Dünya Bankası’nın sınıflandırmasına göre yüksek gelirli ülkeler (güncel eşik değer 13 bin 845 dolar) ligine girmeye bir adım daha yaklaştık. Dünya Bankası’nın gelir kategorilerinde sınıf atlamak orta gelir tuzağından tamamen kurtulduğunuz anlamına gelmez. Sonuçta siz büyürken rakipleriniz de yerinde saymıyor. Onlar da büyüyorlar. O yüzden gelişmiş ülkelerin kişi başına GSYH seviyelerine oranla aradaki farkı ne hızda kapattığınıza da bakmanız gerekiyor. Örneğin, Türkiye’nin kişi başına GSYH’sinin ABD’nin kişi başına GSYH’sine oranı 2000-2001 krizinden sonra yüzde 8’e kadar gerilemişti. Sonrasında yakalanan iktisadi ilerleme ve istikrar neticesinde bu oranı 2013’te yüzde 23.5’e kadar çıkarmayı başarmıştık. Ancak, iktisadi, siyasi ve jeopolitik gelişmelerin tetiklediği dalgalanmalar ve TL’deki değer kayıplarından ötürü oran, son dönemde yüzde 13’lere gerilemişti. 2023’te ise yüzde 17 seviyesine yaklaştı. Aradaki makası kapatmak – en azından ABD’deki refahın yüzde 30-40’ına yaklaşmak – için hem daha hızlı hem de daha istikrarlı olmamız gerekiyor.

Büyümenin hızı kadar kapsayıcılığı da önemli. 2023’te büyümenin 2022’ye kıyasla daha kapsayıcı olduğunu söyleyebiliriz. İşgücü ödemeleri 2023’te bir önceki yıla göre yüzde 116 oranında arttı. Asgari ücret ve memur maaşlarındaki artışların yanı sıra işsizlik oranı yüzde 8.8’e kadar geriledi. Bu gelişmeler neticesinde işgücü ödemelerinin toplam gelirden aldığı pay, 5.5 puan artış kaydederek yüzde 30’a yaklaştı. Ücretli çalışan kesimin aldığı pay, halen koronavirüs salgını öncesindeki seviyesinin iki puan altında. Dolayısıyla, yükselen enflasyonun neden olduğu refah kaybının ücretli çalışanlar tarafında halen tam olarak telafi edildiğini söyleyemeyiz. Enflasyonla mücadele bu yüzden önemli...