GEZERAVCI’NIN UZAYDA YAPTIĞI DENEY SONUÇ VERDI

ANKARA’DA MESLEĞINE DEVAM EDEN DEPREMZEDE ÖĞRETMENLER: MIKROALGLER YERÇEKIMSIZ ORTAMDA KARBONDIOKSITI OKSIJENE ÇEVIRDI

Ankara’da 1-7 Mart Deprem Haftası dolayısıyla düzenlenen “Arabanızın yedek anahtarı nerede?” isimli farkındalık paneline katılan depremzede öğretmenler, yaşadıkları acıları ve umutlarını SABAH’a anlattı. 6 Şubat depremlerinin ardından Hatay’dan Ankara’ya atanan afetzede öğretmenlerden kimi öğrencilerini ve akrabalarını yitirdi, kiminin okulu depremde yerle bir oldu. Mesleklerini Ankara’da sürdüren öğretmenler, “Mutlaka geri döneceğiz” dedi.

■ Buket Genco: Hatay’da okulumuz yıkıldı, şehrimiz yok oldu. Deprem anında merdiven boşluğuna düşünce parmak tendonlarım koptu. O günden bu yana Ankara’dayım ancak tekrar Hatay’a dönme kararı aldım. Hatay’ı sahipsiz bırakmayacağız. Hepimiz geri dönmek için gün sayıyoruz.

■ Seçil Yapar: Yuvamıza döneceğimiz günü hayal ediyoruz. Bu duygu ve beklentiyle şu an Ankara’da mesleğimizi sürdürüyoruz. Bu senenin ardından yeni bir değerlendirme yapıp büyük ihtimalle Hatay’a geri döneceğiz. Çocuklarımın eğitim süreci olmasa oradan ayrılmayı bile düşünmezdim.

■ İsa Toprak: Hatay bizim evimiz, nefesimiz. Nefessiz yaşayamayız. Mutlaka geri döneceğiz. Okullarımızı gerekirse kendi elimizle yeniden ayağa kaldırırız.

■ Sibel Toprak: Hatay’dayken Antakya İlkokulu’nda müdür yardımcılığı görevindeydim. Ben bir Ankaralı olmama rağmen Hatay’a hepimiz geri dönme arzusundayız. Eski, güzel günlerimizi çok özlüyoruz.

Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü Doktor Öğretim Üyesi Berat Haznedaroğlu, Türkiye’nin ilk uzay görevinde gerçekleştirilen “Uzay Görevleri İçin Mikroalgal Yaşam Destek Üniteleri (UzMan)” deneyiyle mikroalglerin, yerçekimsiz ortamda zenginleştirilmiş karbondioksiti oksijene çevirdiğini kanıtladıklarını söyledi. Türkiye’nin insanlı ilk uzay görevinde yapılan 13 deneyden biri, Haznedaroğlu’nun liderliğinde hazırlanan ve mikroalg türlerinin karbondioksit yakalama performanslarının ve oksijen üretim kabiliyetlerinin belirlenmesini amaçlayan “UzMAn” deneyi oldu. İlk Türk astronot Alper Gezeravcı’nın Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki (ISS) çalışmaları sırasında gerçekleştirdiği deneye ait örnekler, geçen hafta dünyaya ulaştı.

Boğaziçi Üniversitesi’nin Sarıtepe Kampüsü’nde başlayan incelemelerde, deneyin ilk çıktılarında, alglerin yerçekimsiz ortamda, kapalı mekânlarda bulunandan 3 ila 5 kat daha fazla karbondioksiti oksijene dönüştürme yeteneğine sahip olduğu tespit edildi. Bu bulgu, uzaydaki kapalı ortamlarda yaşam destek sistemlerinin geliştirilmesi ve uzun süreli uzay misyonlarında astronotların ihtiyaç duyduğu oksijenin sağlanması açısından önem taşıyor.

Deney süreci ve deneyin ilk sonuçlarına ilişkin bilgi veren Haznedaroğlu, “Alper Bey, deneyin sonuncu gününde mikroalg türlerini özel hazırladığımız koruyucu solüsyona transfer etti ve o halleriyle beraber korunmasını sağladı. Algler soğuk zincire alınarak dünyaya dönüşü sağlandı, örneklerimiz

Boğaziçi Üniversitesi’ne geldi” diye konuştu. Şu an uzay istasyonundaki karbondioksiti oksijene çeviren sistemlerin fiziksel ve mekanik sistemler olduğunu bildiren Haznedaroğlu, “UzMan deneyiyle beraber hava iyileştirmede yosunlarımızı kullanabileceğimizi kanıtlamış olduk. Yeterli ölçeklendirildiğinde orta boy bir mikroalg reaktörü aslında 3 mürettebatın 1 günde tükettiği karbondioksitin tamamını oksijene çevirebilecek potansiyele sahip, çalışmalarımız bunu gösteriyor. Eğer bunlar bozulursa, Ay, Mars görevi gibi kolonileşme, üs kurma gibi durumlar oluştuğunda, Dünya’dan bir kargonun ulaştırılması en az altı ay ya da bir yıl kadar sürecek. O yüzden yosunların kendi kendine büyüyebilen, yenilenebilir sistemler olmaları önemli bir kazanç” dedi.