100 YILINDA KADINLAR CİDDİ HAKLAR ELDE ETTİ”
HACETTEPE Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap
Tarihi Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayten Sezer Arığ, Cumhuriyet’in kuruluşunun 100. yılında Türk kadınına verilen siyasi haklarla ilgili Kırım Haber Ajansına değerlendirmelerde bulundu.
“Siyasette, çalışma hayatında, iş dünyasında, tıpta, bilimde, sosyal bilimlerde, mühendislikte ve en önemlisi yakın tarihte madalya kazandığımız sporda gerçekten önemli başarılar elde ettik” diyen Arığ, “Bu süreç içerisinde siyasi haklar da kolay kazanılmadı. 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan edildi. Ardından ilk olarak eğitim hakları düzenlenmesi ve okuma-yazma oranının yükseltilmesi ile ilgili adımlar atıldı. Tevhidi Tedrisat kanunu ve diğer çalışmalar bu kapsamda yapıldı” dedi.
“FRANSA’DA 1948’DE SİYASİ HAKLAR TANINDI”
Türk kadınına verilen siyasi haklara da değinen Arığ şu ifadeleri kullandı: “Aslında Yeni Zelanda 1918 yılında siyasi hakları kadınlara verdi denilse de bizim yenileşme ve modernleşme sürecinde referans aldığımız Fransa’ydı. Ancak Fransa’da ikinci dünya savaşından sonra 1948 yılında siyasi haklar, kadınlara sunuldu. Türk kadını Osmanlı’nın son 10 yılında verdiği mücadeleyle gerek Balkan savaşlarında gerek Birinci Dünya Savaşında gerek Milli Mücadele döneminde cephede, cephe gerisinde, eğitimde, tarlada ve işgallere karşı gösterdiği direnişte çok önemli başarılar elde etti. Meşrutiyet döneminde Türk kadını yavaş yavaş her alanda dernek faaliyetlerinde ve okuma alanında başarı göstermiş olup siyasi haklarını da istemeye başladılar. Fakat o dönemin yasal düzenlemeleri buna el vermiyordu.
“KÖY HEYETİNDE BULUNMA HAKKI 1933’TE KABUL EDİLDİ”
Milli Mücadele döneminin başarıyla sonuçlanmasında sonra kadınların siyasi hakları elde edebilmesi için yasal düzenleme gerekiyordu. 1923 yılında Cumhuriyet ilan edildi. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasıyla çok partili hayata geçildi ve 1924 Anayasası kabul edildi. 1930 yıllarda ekonomik buhran ve kriz oldu. İlk kez ikinci bir denemeyle Serbest Cumhuriyet Fırkası kabul edildi. Yerel seçimler içerisinde kadınlar için belediyelerde yönetim hakkı alma yasası kabul edildi. İkinci olarak muhtarlık ve köy heyetinde bulunma hakkı 1933 yılında kabul edildi. Kadınlar artık köy ve kasabalarda da idareci olabileceklerdi”