Kuzey Amerika’nın yeniden dirilişi
Küresel jeo politi kadaki tektonik değişimleri daha çok askeri, siyasi ve eko nomik veriler üzerinden okumak bazen Büyük rEsmI görmemizi engel leyebilir. Bu nedenle oyunu değiştiren ‘DoğAl kAynAklAr, tEknoloJIk HâkImIyEt vE DEmoGrAFIk zEnGInlIk’ gibi diğer bazı hayati faktörlere de odaklanmak gerekiyor.
Rusya’nın askeri, Çin’in eko nomik ve TürkIyE’nIn IsE strAtEJIk mEyDAn okumAsınA maruz kalan ABD öncülüğün deki Batı’nın derin bir darboğaz dan geçtiğini görüyoruz.
Kuşku yok ki Batı için en büyük risk içine yuvarlandı ğı sAnAyIsIzlEşmE sürECIDIr. 2004’ten bu yana ABD’nin dünya imalatındaki payı yüzde 15’ten 10’a düştü. Aynı dönem de ABD’nIn ÇIn GIrDIlErInE BAğımlılığı iki katına çıktı.
Buna ek olarak IklIm loBIsInIn yenilenebilir enerjiye olan takıntısı da Çin ve Rusya’nın bazı endüstrilerde hegemon ya kurmasına yol açtı. Çin gerek li nADIr toprAk mEtAllErInIn çıkarılmasında ve işlenmesinde hâkim konumda. GünEş EnErJIsI EnDüstrIsInDE de lider olan Çin şu anda ABD ile AB’nin top lamından iki kat daha fazla elek trikli araç (EV) üretiyor.
Batı’daki yeşil enerji fanatizmi ve nükleer enerji karşıtlığı bu alana yatırım yapan RusyA’yı DA lIDEr yAptı. Rusya bugün dünyadaki urAnyum zEnGInlEştIrmE kApAsItEsInIn yüzde 46’sına sahip. %(5&$1
7U7$R
Fakat bütün bu kör noktalara rağmen Batı Bloku içindeki ABD büyümesini sürdürürken olAn AvrupA’yA oluyor. ,0F veri lerine göre Euro bölgesi son 15 yılda yüzde 6 büyürken ABD’nin aynı dönemdeki büyümesi yüzde 82 oldu.
Bu bağlamda askeri, siyasi ve stratejik yenilgilere ve sanayi sizleşme gibi bazı dezavantajlara rağmen ABD’nin daha doğru su Kanada’nın da içinde yer aldı ğı KuzEy AmErIkA’nın JEopolItIk DIrIlIşI dikkat çekiyor.
Akademisyen JoEl
KotkIn’In de işaret ettiği gibi doğal kaynaklara, teknolojik hâki miyete ve demografik zengin liğe dayanan bu dirilişin orta ya çıkmasında Beyaz Saray’daki liderliğin zarardan başka herhangi bir katkısı yok.
*enel olarak KAnADA IlE
petrol, maden, orman ve tarım gibi doğal kaynaklara diğer yarısı da yüksEk tEknoloJIk ürünlErE dayanı yor. ABD ve Kanada artık RusyA vE SuuDI ArABIstAn’ın IkI kAtı kADAr pEtrol ürEtIyor. Ekonomisi 25.5 trIlyon DolArA ulAşAn ABD 2023’te de dün yanın En Büyük LNG IHrACAtçısı oldu.
Kuzey Amerika’nın ikinci kritik doğal kaynak avantajını ise gıda temsil ediyor. ABD ile Kanada gezegenimizdeki En Büyük EkIlEBIlIr ArAzIyE sAHIp ülkElEr. Brezilya’dan sonra dünyanın En Büyük tAtlı su rEzErvlErInE sahipler. Dünyanın büyük kıs mına tahıl, sebze ve yemeklik yağ ihraç ediyorlar.
İkInCI FAktör
Amerika’nın DünyAnın tEknoloJIk lIDErlIğInI ele geçirmesi dir. Bugün dünyanın en büyük
10 tEknoloJI FIrmAsının sEkIzI ABD’DE. Ancak bu dirilişte ki üçünCü vE Asıl GErçEk Güç yAsAl GöçmEnlErDEn kaynakla nıyor. Dünyanın en parlak zekâla rı ve en iyi yetenekleri için Kuzey Amerika hâlâ en büyük cazibe merkezi. GooGlE, MICrosoFt vE NvIDIA gibi en iyi teknoloji şirket lerinin CEO’ları AsyA kökEnlIlEr.
Çünkü ABD ve Kanada GöçmEnlErI EntEGrE EtmEDE çok BAşArılı. Avrupa ise ikin ci ve üçüncü kuşak göçmenlerle dahi sorun yaşıyor. Oysa bugün ABD ve Kanada da doğan her
10 BEBEktEn BIrI mElEz, bir beyaz bir beyaz olmayan ebevey ne sahipler.
Kuzey Amerika’nın bir AşIl Topuğu varsa o da siyasi liderli ğindeki zayıflıklardır. Soykırımcı ve darbeci JoE BIDEn ile yabancı düşmanı ve ırkçı DonAlD Trump örneklerinde de görüldüğü üzere milliyetçiliğe savrulması Kuzey Amerika’nın cazibe merkezi olma sını tehdit ediyor.
Fakat bütün bu siyasi açma za rağmen Kuzey Amerika coğraf yası, sosyo-EkonomIk vE tEknoloJIk DEğIşImlErlE kültürEl ADAptAsyonA olanak tanıdığı için dünyadan hâlâ rağbet görüyor.