EJDERHA KORKU SALIYOR ÇIN FRENE BASTI

Son yıllardaki hızlı büyümesi ile devasa ekonomi haline gelen Çin, frene bastı. ABD’nin başlattığı ticaret savaşının etkisiyle imalat sanayi durdu. Gelecek endişesi yaşayan tüketiciler, harcama yapmıyor.

Uzun yıllar yüzde 10’lar civarındaki büyümesi ile dikkat çeken Çin ekonomisi, 2018’de son 8 yılın en düşük seviyesi olan yüzde 6.6 oranında büyüyebildi.

Ekonominin beklendiği ölçüde büyüyememesi nedeniyle, Çin’deki Amerikan şirketleri de endişeli…

Kuşkusuz küresel ekonominin tek sorunu Çin’in yavaşlaması değil. Avrupa’nın Brexit, borçlu İtalya ve hız kesen ekonomi gibi sorunları var. ABD ekonomisi de uyuşma belirtileri gösterirken, Çin’in duraklaması sorunlara neden olacak.

Küresel ekonomideki büyümenin büyük itici gücü olan Çin, aynı zamanda küçülmenin de önemli bir faktörü… Çin’in devasa ekonomisi, dünyanın ekonomik bir kıvılcıma en çok ihtiyaç duyduğu anda soğuyor. Çin’in son aylarda açıkladığı veriler, yatırımların yavaşladığını, fabrikaların zarar ettiğini gösteriyor. Pekin yönetimi, tüketimi teşvik ettiği ve bunun için kredi kanallarını sürekli olarak genişlettiği halde, halkın talebini canlandıramıyor. Tüketiciler, gelecek endişesi nedeniyle cüzdanlarını açmakta fazlasıyla çekimser davranıyor.

ABD’nin başlattığı ticaret savaşı,

Çin’in ekonomik büyümesini olumsuz yönde etkiliyor. Ekonomik büyümedeki düşüşe en önemli katkıyı, sanayi üretimindeki gerileme yaptı. Şiddetlenen ticaret savaşı, üretim cephesinde vites düşürülmesine neden oluyor. Bu durum, Çin ekonomisinin ABD’ye yapılan ihracata aşırı derecede hassas olduğunu savunanların görüşünü doğruluyor.

Ocak ayı ortasında açıklanan verilere göre, Çin ekonomisi 2018 yılında, son 28 yılın en yavaş büyümesi olan yüzde 6.6oranında büyüdü. Bu veri, dev ekonominin iyice frene bastığının bir göstergesi olarak kabul ediliyor.

Çin ekonomisi, 2017 yılında küresel ekonominin büyük aktörlerinin senkronize büyümesi döneminde yüzde 6.9 büyüme göstermişti. 2016 yılı büyümesi ise, son 26 yılın en düşük seviyesi olan yüzde 6.7’ydi. 2000’lerin ilk 10 yılında çift basamaklı rakamlarda büyüyen Çin’de büyüme oranı 2007 yılında yüzde 14’ün üzerine çıkmıştı.

KÜRESEL EKONOMİNİN ÜZERİNDE KARA BULUTLAR

Çin ekonomisinin daha fazla yavaşlaması, elbette küresel ekonominin karşı karşıya olduğu tek risk değil.

Çin’in yavaşlaması küresel ekonominin üzerinde kara bulutların belirmeye başladığı çok zor bir zamanda gerçekleşti. AB’den anlaşmasız bir Brexit veya borçlu İtalya’daki mali kriz de ciddi sorunlar yaratabilir. ABD’nin ulusal borcu giderek artıyor. Büyük vergi indirimlerinden kaynaklanan yüksek kar dönemi, gelecek yıla kadar sona erebilir.

Son yıllarda güçlü bir büyüme ve düşük işsizlik oranlarıyla öne çıkan

ABD ekonomisi, yavaşlama belirtileri gösteriyor ve fren olarak etkileyebilecek kısa vadeli faiz oranlarında yükselişle karşı karşıya…

ÇİN’DE İMALAT SANAYİ VE TÜKETİCİLER FRENE BASTI

Avrupa’nın yeniden dirilişi de yavaşlıyor. Hatta Almanya’nın sanayi motoru bile teklemeye başladı. Çin, özellikle küresel finansal kriz döneminde, güçlü ekonomilerin zayıfladığı dönemde yüksek büyüme oranlarıyla küresel ekonomiye fazlasıyla yardımcı olmuştu.

İşte bütün bu nedenlerle Çin ekonomisinde, belirgin bir zayıflık var. İmalat sanayi ve tüketiciler frene bastı. Otomobil ve akıllı telefon satışları düşüyor. Emlak piyasası durgunlaştı, borçlu borçlular borçlarını çevirmek için yüksek faizler ödemek zorunda kaldılar. ABD ile yaşanan ticaret savaşı, Pekin’den

yabancı yatırımcılara yönelik zorlaştırıcı politikalarla birleştiğinde, Çin ve yabancı şirketleri ülkede daha fazla yatırım yapmaktan alıkoyuyor.

Çin’in dünyanın en büyüğü olan otomobil pazarı küçüldü. 2018’de otomobil satışları 1990’dan bu yana ilk kez düştü. Ford Motor, satılmamış araba stoklarını azaltmayı hedeflediğini bildirerek, Kasım ayında Chongqing’deki fabrikasında üretimi yüzde 70 azalttı.

Çin, Hong Kong ve Tayvan’ın bulunduğu bir bölge olan Büyük Çin, ABD ve Avrupa’dan sonra Apple’ın üçüncü en büyük pazarı. Şirketin bu pazardaki yıllık satışları 52 milyar dolar. Ancak, Apple, geçen ay Çin’deki iPhone’larına beklenenden daha zayıf bir talep geldiği konusunda piyasaları uyardı. Ülke genelinde tüm akıllı telefonların satışları 2018’in üçüncü çeyreğinde yüzde 13 azaldı. Kimya endüstrisi uzmanları, Jiangsu’daki Çinli fabrikaların çoğunun zayıf talep ve daha sıkı çevresel uygulama nedeniyle kapandığını belirtti.

PEKİN YÖNETİMİ İÇ TÜKETİMİ TEŞVİK EDİYOR

Pekin yönetimi ise, ihracata ve yatırıma dayalı bir ekonomi modelinden, iç tüketime dayalı sürdürülebilir bir modele

değişimi teşvik ediyor. Aralık başında Çin Merkez Bankası, bankaların rezerv yükümlülüğünü bir puan düşürdüğünü açıkladı. Borçlanmayı teşvik ederek tüketimi artırmayı amaçlayan bu karar ile finansal sisteme 1.5 trilyon Çin Yuanı (yaklaşık 218 milyar dolar) girmiş oldu. Bundan bir hafta sonra, Merkez Bankası nakit sıkıntısını azaltmak için finansal sisteme 83 milyar dolar enjekte edildiğini açıkladı.

Çin’de tüketici harcamalarının yavaşlaması, Amerika’nın en büyük şirketlerinin çoğu için endişe verici bir işaret... ABD’de şirket karlarının ve hisse senedi borsalarının baskı altında olduğu bir dönemde, Çinli tüketicilerin harcamalarını kısması, endişeleri daha da arttırıyor.

ABD şirketleri açısından verilere bakacak olursak; General Motors, Çin’de yerel ortak girişimleriyle birlikte ABD’de olduğundan daha fazla otomobil satıyor. Procter & Gamble’ın 2017’deki toplam satışlarının yüzde 8’i Çin’de gerçekleşti.

34 TRİLYON DOLARLIK BORÇ. ÇİN İÇİN TEHDİT OLUŞTURUYOR

Araştırma şirketi Orient Capital Research’ün kurucusu Andrew Collier, “Çin ekonomisi, bir dönüm noktasında” diyor ve ekliyor: “Temelde 10 yıldan beri borçla çalışan bir yapıdalar. Gemiyi zorlu sularda sanayiden tüketici harcamalarıyla ivmelendirmeye dönüştürmek zor.”

Diğer yandan, Çin’in 34 trilyon doları bulan ve gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 266’sına ulaşan kamu ve özel sektör borcu ciddi bir tehdit oluşturuyor. Çin yönetimi kesin bir veri açıklamasa da, ekonomiyi canlı tutmak için yapılan altyapı yatırımları, hayalet şehirler, kullanılmayan konutlar gibi harcamalar nedeniyle son yedi yılda borç stoku dörde katlandı.