S yasettek nanç kaybının ürünü: Hasm ve Lewaa Al-thawra

Mısır tarihinde ilk defa özgür ve şeffaf seçimler 2012 yılında Arap Baharı/uyanışı sürecinde yapılmıştı. Halkın oylarıyla Müslüman Kardeşler’in siyasî kanadı Hürriyet ve Adalet Partisi iktidara gelmişti. Müslüman Kardeşler üyesi Muhammed Mursi de Cumhurbaşkanlığı’na seçilmişti. Ancak ülke içi ve uluslar arası etkenlerle, Abdel Fettah El-sisi liderliğindeki asker-sivil destekli 3 Temmuz 2013’teki darbe ile İhvan iktidardan uzaklaştırılmıştı. Mursi de Cumhurbaşkanlığı’ndan zorla istifa ettirilmişti.

Darbe sonrasında Müslüman Kardeşler’in birçok üst düzey yöneticisi tutuklanarak yargılanmalarına başlanmış ve halen mahkemeleri devam etmektedir. Yine bu süreçte İhvan’ın bütün faaliyetleri 23 Eylül 2013’te “yasaklanmış” ve 25 Aralık 2013’te de “terörist örgüt” ilân edilmişti. Müslüman Kardeşler alınan bu kararlara karşılık olarak “barışçıl gösterilerle ve hukuk çerçevesinde hareket edeceklerini” bildirmişlerdi. Yani rejimin, aldığı yasaklama ve terör örgütü kararlarıyla, İhvan’ı radikalleştirme ve terörize etme girişimlerinin başarısız olduğu görülmektedir. Müslüman Kardeşler barışçıl protesto kararlarıyla ve yurt dışındaki müsbet faaliyetleriyle, rejimin bu kararlarını çürütme yoluna gitmiştir.

Diğer taraftan Mısır’da Müslüman Kardeşler baskı, yıldırma, caydırma, tutuklama, sorgulama, hapis edilme, adil yargılanmama gibi, rejimin daha birçok olumsuz davranışına hedef olmaktadır. Ancak Müslüman Kardeşler sadece Mısır’da değil, ABD tarafından da radikal veya terör örgütü ilân edilme girişimleri farklı tarihlerde görülmüştü. Bunun en son örneği 2 Şubat 2018’de Abd’nin başlattığı girişimlerde mevcuttur.

ABD Dışişleri Bakanlığı 2018 Şubat ayında Mısır’daki Hasm (Kararlılık) ve Lewaa Al-thawra (Devrim Tugayı)’yı terör örgütü listesine ekledi. Her iki örgütte daha önce 2016 Aralıkta İngiltere’nin de terör listesine aldığı gruplardı. Kararın ardından Kahire yönetimi, Müslüman Kardeşler’in de terör listesine alınacağı umuduyla Abd’nin kararını desteklemişti.

Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ahmed Abu Zeid “ABD ve Mısır’ın uluslar arası ortaklar olduğunu, Abd’nin Hasm ile Lewaa Al-thawra’yı terör örgütü olarak tanımasını olumlu bir gelişme şeklinde değerlendirdiklerini” bildirmişti. Abu Zeid açıklamasının devamında “terörist Müslüman Kardeşler ve ona bağlı terör yapılarının Mısır’ın istikrarına, güvenliğine tehdit oluşturduğunu, Abd’nin bu tehlikenin farkına vardığını” ifade etmişti.

Aslında Abu Zeid’in açıklamaları, Hasm ile Lewaa Althawra hakkında alınan karar üzerinden Müslüman Kardeşler’in de uluslar arası sistemde terör örgütü ilân edilmesine yöneliktir. Uluslar arası ilişkiler uzmanı Atef Saadawi ise, Abd’nin her iki örgüt için karar almasında, Kahire’deki iktidar saiklerinin etkili olduğunu ileri sürüyor.

El Ahram Siyasî ve Stratejik Araştırmalar Merkezi’nde terörist gruplar uzmanı Ahmed Al-beheiri, “Bu grupları terörist olarak damgalayan Batılı ülkeler, söz konusu Müslüman Kardeşler olunca bazı gerçekleri göremiyorlar” dedi.

Al-beheiri “bu grupların yürüttüğü terörist operasyonları incelenip, Mısır Savcılığı’nın yayınladığı veriler dikkate alındığında, bu gruplar ile Müslüman Kardeşler arasında bağlantının daha iyi anlaşılabileceğini” iddia ediyor.

Al-beheiri’nin iddiaları arasında, Hasm örgütünün polis müfettişlerine yönelik suikastten ve Lewaa Al-thawra’yı da eski Müftü Ali Gomaa’ya başarısız suikast girişimi, Savcı Hisham Barakat’a karşı bombalı saldırı, Savcı Yardımcı Zakaria Abdel-aziz ve Kahire Ceza Mahkemesi Hâkimi Ahmed Abul-fotouh suikastlerinden sorumlu tutulduğu bulunmaktadır.

Al-beheiri’nin, yukarıdaki iddiaları bugüne kadar Müslüman Kardeşler’in yaptığına dair ispatlanmış değildir. İddialarla ilgili olayların gerçekleştiği gün, olayların Müslüman Kardeşler tarafından kınandığı ve herhangi bir ilgilerinin olmadığı hakkında açıklamaları biliniyor. Açıklamalar bugünde halen Müslüman Kardeşler’in resmî web sitesinde mevcut. Hatta Müslüman Kardeşler, suikast girişimlerinin rejim ve taraftarlarınca yönetildiğini, olayların sorumluluğunun üzerlerine atılıp İhvan’ı terör örgütü gibi gösterme amacı taşıdığını ve bu amaca ulaşmada başarılı olamadıklarını vurgulamıştı.

Shadi Hamid ve William Mccants’ın Oxford University Press yayınlarından 2017 yılında çıkan “Rethinking Political Islamsiyasal İslâmı Yeniden Düşünmek” isimli kitaptan yararlanmakta fayda vardır.

Shadi Hamid, kitabının 258’inci sayfasında belirttiği üzere “Müslüman Kardeşler’in şiddete yönelmesi muhtemel değildir. Barışçıl davranışlar İhvan’ın kurumsal kırmızı çizgisidir. Sisi rejiminin baskısı bazı dinî toplumsal unsurların ‘siyasete yönelik bir inanç kaybı’ yaşamasına sebep oldu. Böylelikle baskı altındaki muhtelif dini gruplar meşrû amaçlarının dışına çıkıp, rejim karşıtlığı içerisine girebilmektedir. Hasm ile Lewaa Al-thawra bu örgütlere örnektir.” Dolayısıyla rejim, kendi karşıtını/muhalefetini yine kendisi ortaya çıkarmaktadır. Bununla birlikte rejimin, toplumsal ve siyasal bir güç unsuru olan Müslüman Kar- deşler’den çekindiği ve onu kendisine rakip gördüğü anlayışı geçerliliğini korumaktadır.

Bu anlamda 1928’deki kuruluşundan ve 3 Temmuz 2013 darbesinden bugüne politikaları incelendiğinde Müslüman Kardeşler terör örgütü değildir. Hasm ile Lewaa Althawra’ya atfedilen olaylarla, İhvan’ın her hangi bir ilgisi bulunmamaktadır.