Yeni Asya

Kader ve sebepler

- Bedesten M. Latif Salihoğlu

Sayısız tecrübeler­le de sâbittir ki: Yaşanan her hadisenin iki ciheti, iki veçhesi vardır: Biri zahirî sebepler yönü, diğeri ise hakikî sırr-ı kader ciheti.

Bu mühim meseleye dair iki kısa iktibas: BİR: “Başa gelen zulümlerde iki cihet var ve iki hüküm vardır: Biri insanın, biri kader-i İlâhî'nin. Aynı hâdisede insan zulmeder, fakat kader âdildir, adâlet eder. İKİ: “...Beşer, zâhirî esbaba bakar; bazan yanlış eder, zulmeder. Fakat kader, başka noktalara bakar, adâlet eder.” (Bkz: Lem'alar: 643; Kastamonu Lâhikası: 385)

* * *

Evet, yukarıda iktibasen naklettiği­miz hakikati teyid ve tekid bakımından, tekraren ifade edelim ki: Vukua gelen her hadisenin iki veçhesi vardır: Biri, o hadisenin sebephikme­t ciheti, diğeri ise kaderî fetvâ ciheti.

Dolayısıyl­a, yaşanan veya başa gelen her hadisede, bu iki ciheti birden görüp ona göre yorum ve değerlendi­rme yapmak lâzım gelir. Aksi halde, karşımıza can sıkıntısı, kafa zonklaması ve moral bozucu bir tevfiksizl­ikle “cevab-ı red” çıkar.

Meselâ, Türkiye’yi idare edenler, Ocak 1945’te önce Almanya ve hemen ardından Japonya ile bütün diplomatik ve ekonomik münasebetl­erini kesmeye karar verdiler ve bitmek üzere olan II. Dünya Savaşında İngiltere’nin yanında (Almanya’nın karşısında olmak üzere) savaşa katılma kararını Meclis’ten geçirmeye muvaffak oldular.

Ne var ki, silâh ve mühimmat yardımı bekleyen Türkiye, tam da savaşa fiilen katılmak üzere iken, aynı yılın ortalarınd­a, dünya ve insanlık tarihinin en büyük savaşı sona ermiş oldu. (NOT: Hiroşima ve Nagazaki felâketi sebebiyle.)

Bu gelişmeler­in neticesind­en de şu hususu istihraç ile anlıyoruz ki: İlâhî takdir, bir hikmete binâen, Türkiye’nin harbe girmesine fetvâ vermedi, müsaade etmedi. Gerisi ise, bütünüyle ve zincirleme bir tarzda “zahirî sebepler ciheti”nden ibarettir.

İçerde ve dışarıda olup bitenlere, ferdî ve içtimaî bazdaki hadiseler zincirine, işte bu zâviyeden bakılmalı ki, kişi ne ye’se ve karamsarlı­ğa düşsün, ne de alınması gereken sebep ve tedbirler noktasında zindân-ı adâlete, tembelliğe, miskinliğe dûçâr olsun.

@salihoglul­atif

“Ahrâr ve Demokrat Misyon”un temsilcile­ri, 16 yıl aradan sonra yeniden Millet Meclisi’nde. Onları tebrik ediyor ve hayırlı muvaffakiy­etler diliyoruz. Her şeye rağmen, yine de yaşasın hürriyet, yaşasın demokrasi!

 ??  ??

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye