Meşrutiyet-i meşrua sizi imtihana davet ediyor
Ey eski çağların, cihangir Asya ordularının kahraman askerlerinin ahfadı olan vatandaşlarım ve kardeşlerim! (...)
“Hakikat” denilen; tabakat altında mestur ve mahpus kalmış ve tabaka-i istibdadın mahv ve ref’iyle omuzu üstünde olan tabaka-i cehil ve galetin tahfifiyle ihtizaza gelmiş ve kıyama teşebbüs etmiş olan muhbir-i hakaik size her cihetle haber veriyor ki mahiyetinizde dest-i kaderin ektiği istidâdâtı ve mukadderatınızı fiile çıkaran ve mahiyet-i kavmiyenizde saklanmış olan secayanızı âb-ı hayat-ı maarile iska etmek vaktidir. Yoksa kuruyacak yahut tefessüh edecektir.
Hem de “ihtiyaç” denilen medeniyetin pederi ve terakkiyatın müessisi olan üstad-ı ihtiyaç, sillesini kaldırmış, size hükmediyor ki ya hayat-ı hürriyetinizi bu sahra-i vahşette yağmacılara vereceksiniz veyahut meydan-ı medeniyette fen ve sanat balonuna ve şimendiferine binerek istikbali istikbal ve o ecnebî ellerine geçen o emvâl-i müttefikayı istirdad ederek, kâbe-i kemalâta koşacaksınız.
Hem de “İslâmiyet milliyeti” denilen, mazi derelerinde ve hâl sahralarında ve istikbal dağlarında haymenişin olan ve Salâhaddin-i Eyyubî ve Celâleddin-i Harzemşah ve Sultan Selim ve Barbaros Hayreddin ve Rüstem-i Zal gibi ecdatlarınızdan emsalleri gibi dâhî kahramanlarla bir çadırda oturan bir aile gibi, herkesi başkasının haysiyet ve şerefiyle şerelendiren ve hayat-ı ulviyenin enmuzeci olan İslâmiyet milliyeti size emr-i kat’î ile emrediyor ki tâ her biriniz umum İslâm’ın ma’kes-i hayatı ve hamî-i saadeti ve umum millet-i İslâm’ın ferdî bir misal-i müşahhası olunuz. Şimdiki gibi bir şahıs değil, bir millet kadar büyüyeceksiniz. Zira maksadın büyümesiyle himmet de büyür. Ve hamiyet-i İslâmiyenin galeyanıyla ahlâk da tekemmül ve teâlî eder.
Hem de “Meşrutiyet-i meşrua” denilen, dünyada beşer saadetinin bir sebebi ve hâkimiyet-i milliyeyi temin ile makine-i hayatın buharı olan hürriyetteki irade-i cüz’iyeyi istibdat ve tahakkümün belâsından kurtaran meşveret-i şer’iyenin mâyesiyle mayalandıran Meşrutiyet-i meşrua sizi herkes gibi imtihana davet ediyor ki sinn-i rüşde bülûğunuzu ve vasîye adem-i ihtiyacınızı görmek istiyor. İmtihana hazırlanınız. Mevcudiyetinizi ittihadla gösteriniz ve hamiyet-i diniye-i millî ile fikir ve vicdan-ı şahsiyenizi milletin kalp ve akl-ı müştereği gibi gösteriniz. Yoksa sıfır çekecek ve şehadetname-i hürriyeti elinize vermeyecektir. Esk Sa d Dönem Eserler , D. H. Örfî, s. 147-48
Meşrutiyet-i meşrua sizi herkes gibi imtihana davet ediyor ki sinn-i rüşde bülûğunuzu ve vasîye adem-i ihtiyacınızı görmek istiyor.