Öğretim metodları

ğretim metotlarının anlatılmasına geçmeden önce, öğretim metodunun seçilmesinde göz önünde alınacak hususlara bakalım.

Bunlar şu şekilde sıralanabilir: Evvelâ, öğretimin amaçları ve ayrıntılarının belirlenmesi gerekiyor. Yani ne, ne kadar ve hangi maksatla öğretilecek. Sonra muhatap grubun seviyesi, grup olarak yeterliği nedir, bunlar düşünülmeli. Ayrıca bu öğretim/bilgilendirme için okulun, kuruluşun eğitim imkânları nedir, öğretimde esnasında hangi eğitim teknolojilerinden yararlanılmalı, bunun için öğretmenin yeterliliği var mıdır, bu belirlenmelidir.

Aktarılması gereken/istenilen bilgiler için ne kadar süre gerekli olacak, bu tesbit edilmeli. Bunlar tesbit edilirken, öğrencinin/öğrenenin öğrenim prensiplerini de dikkate almak gerekir. Bu esnada aynı konuyu verebilecek diğer öğret(m)enlerle görüşme, ilişki içinde olup, mevcut imkânlar, çevre şartları, öğretim metotlarının prensipleri, kullanım yer ve şekilleri beraber gözden geçirilmeli.

Bir okulda, herhangi bir sınıfında bir dersin bir konusunu belirli bir metotla işleyebilmek için tesbit edilen tasarıya ‘Ders Planı’ denir. Ders planının yapılmasının gereklilikleri olarak aşağıdakiler sıralanabilir:

1. Yönetmelik hükmü olması dolayısıyla, (Öğretmeni/öğreteni hazırlanmaya mecbur eder.

2. Öğretimde belirli bir yol izleyebilme, ders süresinin iyi kullanılması ve konuyu iyi işleyebilme imkânı sağlar.

3. Aynı zamanda, daha önce tesbit edilen amaçlara ulaşabilme, öğretimi değerlendirme ve geliştirebilmeye imkân verir.

Ders planının hazırlama safhaları: Hazırlık aşamasında; amaçlar ve konu detaylarıyla tesbit edilir. Ders araçları kaynaklar tesbit edilir.

Konunun takdimi şöyle yapılmalıdır; önce amaç-beklentiler belirtilir, devamında konunun çok kısa bir özeti yapılır, sonra konu detaylarıyla anlatılır. Konunun bitiminde de ne anlatıldığı özetlenir. Dersin sonunda öğrenci ilgi ve dikkati ölçülür. Öğrencinin ilgisini ve dikkatini çekmek için şunlar yapılabilir: 1) Orijinal ve somut örnek verme. 2) Espri yapma. 3) Ses tonunun ayarlanması. 4) Öğrencinin derse iştirakini sağlama. 5) Dersi-konuyu sevdirme. 6) Öğrencinin rahatlatılması. 7) Uygulama; işlem sıralarının tesbiti. 8) Özet – Sonuç ve Değerlendirme ile sonlandırılır.

Buna benzer olarak, Risale-i Nur derslerinde de aynı metod uygulanırsa güzel ve verimli sonuçlar alınabilir. Kısaca özetlersek; derse başlamadan önce hangi konudan okunacağı kısaca bilgilendirilir. Sonra (ekseriyetle) 45 dakikayı geçmeyen konu kısa açıklamalarla (o andaki cemaatin seviyesine ve özelliğine göre) okunur. Fatiha çekmeden nereden okunduğu ve konunun çok kısa bir özeti verilir.

Bu okuma meselesi Nur Talebeleri arasında hep konuşulmuştur. Nasıl okunsun? sorusuna cevap aranmıştır.

‘Üstad Said Nursî, bazen bir talebesine Risale-i Nur’dan okuyuvermek nimetini lûtfettiği zaman demiştir ki;“bu benim dersimdir. Ben kendim için okuyorum. Bu Risaleyi şimdiye kadar belki yüz defa okumuşum, fakat şimdi yeni görüyorum gibi tekrar okumaya ihtiyaç ve iştiyakım var.” İşte bizler de bu halet-i ruhiyede okumalar yapmalıyız ki, tesirini Cenab-ı Hak hâlk etsin.