Salgın bağımlılık: Sigara (3)

Evet, sigara tiryakilerinin zamanla duyguları, psikolojik halleri, hatta davranış biçimleri dahi değişmeye başlar. Kişi, sigara içimini tekrarladığı kadar yeme-içme, iş yapma, ders çalışma veya ibadetini ifa etmeyi bile o nisbette tekrarlamaz.

Terk edilmeyen sigara, zaman içinde diğerlerinin hepsini sollayıp geride bırakır. Ardından, kişinin her hal ve davranışları üzerinde tuhaf bir hakimiyet kurmaya başlar.

* **

Sigara alışkanlığının türlü sebepleri gibi, alışkanlık oranları ve periyotları da var.

Saf tütün tiryakiliği, bazen kesintiye uğrayabilir. Misâl, Ramazan ayında tamamıyla terk edenlere rastlamak mümkün.

Katkı maddeli fabrikasyon sigaraya alışanların durumu çok daha zor. Kolay kolay bırakamıyorlar. Zira, muhteviyatında bağımlılık yapan zararlı maddeler var.

Sigaraya bağımlı hale gelenler, tıpkı eroinman ve sair uyuşturucu bağımlıları gibi, bu nesneye karşı doyumsuz bir açlık hissi içine girerler. Tam bir ömür törpüsü ile neredeyse ayrılmaz bir ikili haline gelirler.

Bu kısacık hatırlamalardan sonra, söz konusu kitaptan iktibaslara devam edelim.

Zararlı-zehirli cömertlik

Cebinden sigara paketini çıkaran kişi, tıpkı çay, çerez, tatlı, yemek ikrâmı gibi, nezâketen yanında bulunan tanıdık-tanımadık kimselere sigara da ikrâm eder.

Hatta, çoğu zaman paketi masada, orta yerde bırakarak herkesin rahatça alıp içmesine imkân-fırsat verir.

Başkasının sigarasını yakma davranışı ise, genellikle ayrı bir incelik, hatta iyi bir nezaket kuralı olarak kabul edilir.

Zahiren öyle, ama gerçekte bunların hiçbirisinin hiç kimseye bir faydası yoktur. Cömertlik gibi görünen bu tür hareketler, kişilerin birbirinin canını yakmaktan, sağlığını bozmaktan başka bir işe yaramaz.

İşte, cömertliğin yanlış yerde ve zararlı şekilde kullanılmasına çarpıcı bir örnek.

Sigaradan sigara yakma hali

Sigara içme aralığı, kişiden kişiye değişir. Bazıları sırf hatır-gönül için arasıra içer. Bazıları haftada, kimileri de günde bir paket tüketir. Şüphesiz 20’lik paket sınırını aşanlar da var. Her iki ucu da açık bir durum...

Ayrıca, bir de sigaradan sigara yakarak kesintisiz içenler var ki, bunların hali cidden içler acısı. Öyle ki, bir insanın ciğeri, aynı oranda su bile istemez.

Su, zarurî bir ihtiyaç olmasına rağmen, hiç de zarurî olmayan sigara daha çok öne çıkıyorsa, durum cidden vahim demektir.

Nüfus artışından da hızlı

Sigara tüketim oranının grafiği, genelde hep yukarı doğru seyrediyor. İçine katılan kimyevî maddelerin bağımlılık etkisi ölçüsünde, bu yükseliş daha da hız kazanıyor.

Türkiye’de ve dünyada gerek nüfus ve gerekse yaş ortalaması normal bir yükseliş trendini izlerken, sigara içme seyrinde anormal bir artış gözlemleniyor. Bu tehlikeli artışın en bariz bir göstergesi, sigara içme yaşının aşağılara doğru inmiş olmasıdır.

Eskiden, lise ve yüksek okul seviyesindekilerde, dahası askerlik ya da evlenme çağındakilerde görülen sigara alışkanlığı, şimdilerde ne yazık ki ilköğretim seviyesine kadar inmiş durumda.

Keza, eskiden tiryaki olduğu halde bırakanların oranı yüksek iken, günümüzde adeta salgın bir bağımlılık halini alan sigaradan vazgeçenlerin oranında ne yazık ki önemli düşüşler görülüyor.

Bütün bunlar, sigara içme oranının nüfus artış hızını geride bıraktığını gösteriyor.