Çin-körfez ekonomik ilişkileri - 2
in-arap İşbirliği Forumu 9. Toplantısı 6 Temmuz 2020’de video bağlantı ile gerçekleştirildiğini, Yeni Asya’daki köşemde 28 Temmuz Salı günkü makalemde belirtmiştim.
Çin’in, Körfez’in en önemli petrol ve doğal gaz müşterisi ve Körfez ülkelerine muhtelif yatırımlarla teknolojik destekçisi olması kayda değer nitelikte. Bu bağlamda Suudi yatırım firması Batiç, S. Arabistan’daki akıllı şehirler kurmak için Huawei ile anlaşma imzaladığı bildiriliyor. Anlaşma kapsamında 17 belediyenin ulusal akıllı şehirler programının desteklenmesi de hedeleniyor.
S. Arabistan gibi, Umman’da Bilgi ve İletişim Bakanlığı da, ülkenin dijital altyapısını geliştirmek ve bilgi-iletişim teknolojisi sektöründeki büyümeyi desteklemek üzere Huawei ile imzaladığı anlaşma geçtiğimiz Mayıs ayının gündemindeydi. Bununla birlikte Dubai Elektrik ve Su idaresi ve Huwaei ile dijital dönüşüm ve yapay zekâ hakkında işbirliğini geliştirmenin yolları araştırılıyor.
Körfez’in genç nüfusunun, Çin’in dijital hizmetlerine ve uygulamalarına giderek daha fazla teveccüh gösterdikleri aktarılıyor. Dolayısıyla bölgenin özellikle 25 yaş altı genç popülasyonunun, Çin’in teknoloji piyasasının önemli bir parçasını oluşturduğu söylenebilir. Birde Alibaba, Tencent ve Huwaei gibi Çinli firmalar arasında da küresel pazar payını arttırmak konusunda rekabet halinde oldukları da belirtiliyor. Körfez’in kişi başına yüksek geliri, genç nüfusun internet ve teknoloji kullanım oranının yüksekliği, Çin’in bölgeye olan ilgisini arttıran önemli bir unsurdur.
Çinli teknoloji şirketi Byte Dance’a ait video uygulaması Tiktok da, Körfez’de büyük ilgi görmektedir. Dubai’de 2018’de bölge ofisi açan Tiktok, 2019’da 10 milyon kullanıcı ile S. Arabistan, Tiktok kullanıcıları arasında dünya 8. oldu. Yine Tencent firması da, Nisan ayında en çok ilgi duyulan Arena of Valor bilgisayar oyununu piyasaya sürmüştü. Dünyada 1 milyardan fazla kullanıcıya sahip Wechat mobil uygulaması da Tencent’e ait. Aynı zamanda Terminus
Technologies de, Ekim 2021’de gerçekleştirilecek Dubai World Expo fuarının resmi robot sponsoru. Ayrıca S. Arabistan yetkilileri tarafından, Alibaba ile teknoloji odaklı fon “EWTP Arabistan”ın Riyad’da başlayan Media City Projesi’nde kullanılacağı açıklandı.
Çin’in, Körfez’in petrol ve doğal gazına yönelik tercihinin gelecekte azalabileceği ve muhtemel yeni enerji piyasası dinamiklerinin, Çin’in, Körfez’e olan ilgisinde değişikliklere sebep olabileceği de ihtimaller arasındadır. Ancak Çin’in, petrol dışı sektörlerle devam eden ilişkisinin artacağı da ihtimal dahilindedir.
Günümüzde Körfez’in, hidrokarbon dışındaki sektörlere yönelme gayreti, büyük enerji ihtiyacına sahip sanayi devi Çin’in, Körfez’de ekonomik ilişkilerini kolaylaştırıyor. Birde bölgede her iki taraf ekonomik ortak şeklinde konumlanıyor. Çin’in bütün bu çabalarının modern İpek Yolu olarak tanımlanan Kuşak-yol projesinin bir parçası olduğu yorumlarını yapanlarda mevcut.
İkinci Dünya Savaşı sonrasında, Abd’nin, “sihirli kutu televizyon” aracılığıyla bütün dünyaya Hollywood film endüstrisi ile ulaştığı biliniyor. Özellikle Amerikan hayat tarzının, filmler üzerinden verilen mesajlarla bir çeşit soft-power’ını (yumuşak güç) yaymaya çalıştığı, efsaneleştirilen yenilmez Rambo ve Rocky filmlerinin büyük kitlelerce seyredilmesi ve gençlerin Slyvester Stellone özentisi, hatta modern dönemin Amerikan emperyalizminin televizyon teknolojisi ve film sanayisi ile küresel köye yayıldığı çok tartışılmıştı.
Şimdi ise, Çinli markaların gün geçtikçe yayılan bilgisayar, akıllı telefon, tablet vb. cihazlar aracılığıyla, yine bu cihazlarda kullanılan Çinli program ve uygulamalara şahit oluyoruz. Çinli firmalar, Abd’nin yakın geçmişte yaptığı gibi, gelir durumu ve genç nüfus oranı yüksek Körfez ülkelerini hedeliyor. Dolayısıyla Çin’in, Körfez’deki ekonomik ilişkilerinin kültür, siyaset, askerî, yumuşak güç, sağlık vb. olmak üzere farklı alanlarda yansımalarının da görüleceği kuvvetle muhtemeldir.