EN MÜTHIŞ MARAZ VE MUSIBET: CERBEZELI TENKIT

Üstadın “En az 15 günde bir okunmalı” notu koyduğu tek eseri olan İhlâs Risalesi’nde, “ihlâsı kazanmak, muhafaza etmek ve manileri def etmek için” sıraladığı çok önemli düsturlardan biri: “Bu hizmet-i Kur’ aniyede bulunan kardeşlerinizi tenkit etmemek...”

Devamında da şu çok manidar ifadeleri görüyoruz:

“Nasıl insanın bir eli diğer eline rekabet etmez, bir gözü bir gözünü tenkit etmez, dili kulağına itiraz etmez, kalp ruhun ayıbını görmez. Belki

(bilâkis) birbirinin noksanını ikmal eder (tamamlar), kusurunu örter, ihtiyacına yardım eder, vazifesine muavenet

(yardım) eder. (...) Hem nasıl ki bir fabrikanın çarkları birbiriyle rekabetkârane uğraşmaz, birbirinin önüne takaddüm edip

(geçip) tahakküm etmez, birbirinin kusurunu görerek tenkit edip sa’ye (çalışmaya) şevkini kırıp atalete uğratmaz. Belki bütün istidatlarıyla, birbirinin hareketini umumî maksada tevcih etmek için yardım ederler, hakikî bir tesanüd

(dayanışma), bir ittifak ile gaye-i hilkatlerine (yaratılış gayelerine) yürürler.”

Hizmet ehlinin birbirleriyle olan ilişkilerinde her zaman göz önünde bulundurmaları ve mutlaka riayet etmeleri gereken çok önemli bir esas.

Birbirine yardımcı olmak, eksiğini tamamlamak, yanlışı varsa Üstadın tarif ettiği ve uygulamalarını bizzat gösterdiği, Zübeyir Ağabeyin de anlattığı gibi kırmadan ve incitmeden en uygun şekilde düzeltmeye çalışmak; haklı şûrâ ile ihlâs ve tesanüdü muhkemleştirmek.

“Baş bir batman ağırlığı kaldırır, ama göz bir saç telinin sıkletine dayanamaz” örneğiyle ifade edilen çok ince hassasiyeti hep gözetmek.

Hele bu hizmette ve böylesine ağır şartlarda insan kazanmanın ve muhafaza etmenin çok zor, ama kaybetmenin son derece kolay olduğu gerçeğini hiçbir zaman gözden kaçırmamak.

Bu noktada Üstadın şu sözü de son derece önemli:

“En müthiş maraz (hastalık) ve musîbetimiz, cerbeze

(doğru ile yanlışı ters yüz eden demagoji ve çarpıtma) ve gurura istinad eden (dayanan)

tenkittir. Tenkidi eğer insaf işletirse hakikati rendeçler

(parlatır); eğer gurur istihdam etse tahrip eder, parçalar.” (Eski Said Dönemi Eserleri, Hakikat Çekirdekleri-ii, s. 631)

Böylesi insafsız, cerbezeli ve yıkıcı tenkitler fitneden başka birşeye hizmet etmez ve hakikati de, hakikat ve hizmet erbabını da tahrip eder ve parçalar.

Allah muhafaza...