Muhtıra sonrası ilk genel seçim
’de demokrasinin canına oku1971yan
“12 Mart Muhtırası” sebebiyle, Süleyman Demirel yönetimindeki Adalet Partisi hükûmeti istifa etmek durumunda kaldı. Türkiye, iki-üç sene müddetle ara ve kara rejimlerle idare edilmeye çalışıldı. Sağlam bir zemine oturma sürecindeki siyaset, bu suretle parçalandı, darmadağın edilmiş oldu.
71’deki o talihsiz askerî muhtıra sonrasındaki ilk genel seçimler ise 14 Ekim 1973’te yapıldı. 450 üyeli Millet Meclisi’nde grup kurabilen partilerden, Bülent Ecevit başkanlığındaki Cumhuriyet Halk Partisi 185, Süleyman Demirel başkanlığındaki Adalet Partisi 149, Necmettin Erbakan başkanlığındaki Millî Selâmet Partisi 48 ve Ferruh Bozbeyli başkanlığındaki Demokratik Parti 45 milletvekili sayısıyla yer aldı.
*
Seçim sonrasındaki oy sayısı, oy oranı ve partilere göre milletvekili dağılımı ise aşağıdaki şekilde oldu:
Bülent Ecevit liderliğindeki CHP: % 33,2 oy oranıyla 185 milletvekilliği.
Süleyman Demirel liderliğindeki AP: % 29,8 oy oranıyla 149 milletvekilliği.
Necmettin Erbakan liderliğindeki MSP: % 11,8 oy oranıyla 48 milletvekilliği.
Ferruh Bozbeyli başkanlığındaki DP: % 11,8 oy oranıyla 45 milletvekilliği.
Turan Güneş başkanlığındaki GP: % 5,2 oy oranıyla 13 milletvekilliği.
Alpaslan Türkeş liderliğindeki MHP: % 3,3 oy oranıyla 3 milletvekilliği.
Bağımsızlar: % 2,8 oy oranıyla 6 milletvekilliği kazanmış oldu.
Tabloda görünen oy oranı ile milletvekili sayısı arasındaki fark, bir hayli dikkat çekici.
Bir diğer husus, yüzde 33 oranında oy ile 185 milletvekili kazanan CHP, Meclis’te yer alan diğer bütün partilerin toplamından daha fazla bir etki gücüne sahip oldu.
*
1973’te milletvekili genel seçimlerinin en önemli bir özelliği de şu olsa gerektir: Dinî argümanları kullanan Necmettin Erbakan faktörü, eskisinden daha ziyade ve daha aktif bir şekilde siyaset sahnesinde yer almaya başladı.
Seçime katılmayan Millî Nizam’dan sonra, ilk kez 1973 genel seçimlerinde bir siyasî partinin lideri olarak siyaset terazisinde ağırlığını hissettiren Necmettin Erbakan, 1946’dan bu yana devam eden 60 yıllık demokrasi süreci içinde adeta bir “milât” hüviyetini kazandı. Dolayısıyla, bu çok partili dönemi“erbakan’dan önce”ve“erbakan’dan sonra” diye de nitelemek mümkün.
Bu mühim noktayı, şöyle birkaç misal ile açmaya çalışalım:
1. Erbakan’dan önce hür ortamda yapılan bütün seçimleri Demokratlar (DP, AP) kazandı ve her defasında da tek başına iktidara geldiler. Meselâ, hürriyet zemininde yapılan 1946 yılı İstanbul seçimleri (Anadolu’da aynı ortam yoktu), 1950 seçimleri ve ardından yapılan 1954 ile 1957 seçimleri; keza 1965 ve 1969 seçimleri.
2. Erbakan’ın parti lideri olarak seçime girdiği 1973’ten bu yana ise, Demokrat misyonlu partilerin oyları bölündü ve bugüne kadar yapılan hiçbir seçimde, Demokrat misyon tek başına iktidar şansını bulamadı. (Özal ve Erdoğan gibi siyasîler, Demokrat misyondan değil, Erbakan’ın temsil etmiş olduğu misyonundan gelmedir.)
3. Demokrasi tarihinde “seçim başarısı” sebebiyle iktidar yüzü görmeyen CHP, yine ilk kez Erbakan sayesinde birinci parti oldu ve bu partinin genel başkanı da (Ecevit) Başbakanlık makamına oturdu. Evet, Ecevit’i ilk kez başbakanlığa taşıyan kişi Erbakan ve partisi oldu. 40 yıl siyasetle uğraştığı ve birkaç kez başbakan olduğu halde, Türkiye’ye kalıcı bir tek eser bırakmayan Ecevit’ten geriye ise, sadece hayatı sarsan şaibeli alar ile derin ekonomik krizlerin izleri kaldı.
4. Dinî argüman, Erbakan’la birlikte siyasette mebzûl miktarda kullanılmaya başlandı. Siyaset, imam hatip okullarına, İlâhiyat fakültelerine ve hatta Kur’ân kurslarına fütûrsuzca bulaştırıldı.
5. Erbakan’ın başını çektiği siyasî hareket iktidara yaklaştıkça, Türkiye’de irtica yaygaraları çoğaldı. Ne zaman ki partisi iktidara geldi ve kendisi Başbakan oldu, o zaman da “28 Şubat kıyameti” koptu. Bu menhus süreç ise, bugünkü siyasî iktidar için iyi bir zemin hazırlayıp şansını kamçılamaya yaramış oldu.