METAVERSE, SANAL DÜNYA, SANAL GERÇEKLİK

Metaverse adı verilen bu yapay kâinata ilk giriş yapan şehir ise Seul şehri olmuştur. Birçok Metropol sırada beklemektedir. Bu yapay kâinat an itibari ile de parsel parsel kripto para karşılığı satılmaya başlanmıştır.

İletişim çağının hızla ilerlemesi ile sanal âlemde de gelişmeler bütün hızı ile devam ediyor. Gündemde en çok yer eden ise “Metaverse’’ kelimesi. Özellikle Facebook’un kurucusu Zuckerberg’in bu konuya el atması ve sanal para birimlerinin hayatımıza girmesi ile ‘’Metaverse’’ daha çok anlam kazandı. İşin imanî boyutundan ziyade var olan sanal gerçekliğin peşine düşelim ve anlamaya çalışalım. Çünkü gelecek Metaverse ve kripto paralarda olacak. Gelişen çağa ayak uydurmak gerçekten zor, fakat ön yargısız şekilde bu dünyaya bir pencere açarak, o pencereden bakabilmeliyiz.

“Metaverse” kelimesi, “meta” ötesinde, “verse” ise kâinat anlamı taşır. Kâinat ötesi ya da tipik olarak bizlere sunulan Sanal Evren. Burada kalıcı, paylaşılan, 3D sanal alanlardan oluşan bir yapıdan bahsediyoruz. Gelecekte internet kavramını tanımlamak için de kullanılacak bir terimdir. Metaverse kavramı 1990’lı yılların başında ilk defa ortaya atılmıştır. Neal Stephenson’ın 1992 yılında yayımladığı bilimkurgu romanı “Snow Crash’’ de Metaverse kavramı ile kurgusal bir dünyayı nitelendirmiştir. Nitekim Metaverse kavramının ortaya atıldığı ilk yıllarda aşırı abartılı ve spekülatif bir gelecek perspektifi olmakla eleştirilmiştir. Ama gelinen ve gittiğimiz nokta ise sanal gerçeklik kavramının ta kendisidir. Metaverse; sanal evren, sanal gerçeklik olarak Türkçe’ye çevrilebilir. Burada evren olarak tanımlamaktaki amaç; yaşadığınız âlem ve bütün duyguları içinde barındırmasıdır.

SANAL gerçeklik gözlüğü

İnsanların hiçbir fizikî çaba harcamaksızın arttırılmış sanal gerçeklik cihazları sayesinde, tamamen zihnî olarak kendilerini hissettikleri algısal evrene denir. Metaverse, hayalî bir hayatı mümkün kılan bir âlem size sunar. Sanal gerçeklik hissi veren elektronik cihazlar sayesinde, kendinizi zihnî olarak içinde hissedeceğiniz sanal bir evrende bulabilirsiniz. Bu kâinatta en önemli olan şey, bütün duygu ve düşünceleri burada yaşayabilmenizdir.

Metaverse ise; 1- Yapay, 2- Olmayan, 3- Sanal, 4- Fizikî ortamın bilgisayarlarca oluşturularak, kişilerin bu hayal âlemine dâhil olmasını sağlamaktır. Metaverse, bütün sanal dünyaların, arttırılmış gerçeklik ve İnternet âleminin toplamı da dâhil olmak üzere, geliştirilmiş fizikî gerçeklik ve fizikî olarak kalıcı sanal alanın, kişinin algı yeteneği kullanılarak, yakınlaştırılmasıyla oluşturulan sanal alandır. Daha iyi anlamak için şöyle tarif edilebilir; gördüğünüz rüyaların içinde yaptığınız bütün hareketleri, bütün duygu ve düşünceleri rüya şeklinde, ama bilgisayar yardımı ile uyanık halinizde yapmanız olarak tarif edebiliriz.

Peki, Avatar nedir? Avatar “internette sanal kimlik” olarak tarif edilir. İnternet üzerinde iletişim kurarken kullandığınız takma isim ya da kişiyi sanal âlemde, bilgisayar ortamında temsil eden grafik bedenler olarak tanımlayabiliriz. Sizin sanal âlemde karşılığınız olarak, Avatar şeklinde nitelenen, sanal grafikî yapınızdır. Metaverse de sizi dijital avatarınız ve bilgisayar animasyonlu karakteriniz temsil ediyor olacak.

KRIPTO PARA, bitcoin

Metaverse, büyük teknoloji şirketlerinin, pazarlamacıların ve analistlerin son dönemde dillerinden düşürmedikleri bir sistemdir ve hayatımıza girmeye devam ediyor, edecek de. Özellikle Facebook’un konuya ilgi duymaya başlamasıyla kavram daha da ön plana çıkmıştır. Mark Zuckerberg’in Facebook’un adını ‘Meta’ olarak değiştirmesiyle sanal gerçeklik teknolojisi yeniden gündeme oturmuştur. Nitekim elinde büyük bir veri havuzu olan Facebook, milyonlarca insanın Meta verilerine sahiptir. Bu da yapay zekâ temelli bir yapay dünyanın, insanların şahsî sınırlarını çok rahat bir şekilde ortaya koyabileceği gerçeğini yansıtıyor olmasıdır. Zamanla tehdit mi ya da hoşça vakit geçirmeye yönelik bir kurgu mu olduğunu zaman gösterecek. Metaverse, ayrıca sanal bir kamusal alan oluşturmayı da vaad etmektedir. Bu kamusal alanın sanal para birimleri bugün hâlihazırda kripto para piyasasında işlem görmektedir. Bu açıdan kavram internetin geleceği olarak görülmektedir.

Metaverse sisteminde sıkça kullanılan Blockchain’in tanımına bakalım. Blockchain, bilgisayar ağındaki işlemlerin kaydedilmesi ve varlıkların takip edilmesi sürecini kolaylaştıran bir yapıdır.

Paylaşılan, ama üzerinde değişiklik yapılamayan büyük bir deer gibi de düşünebilirsiniz. Kısacası Envanter Deeri tarzı, ama sanal olarak algılayın.

Buradaki varlıklar; somut olanlara bakıldığında, ev, araba, nakit para, toprak gibi veya soyut olarak ise fikri mülkiyet, patent, telif hakları, marka gibi sahip olduğumuz değerlerdir. Değerli olan hemen her şey bu Blockchain ağında, izlenebilir ve üzerinde işlem yapılabilir, bu davranış, riskleri azaltırken maliyetlerin düşürülmesini sağlar.

Peki, bunun önemi (Blockchain) nedir? Bilgi üzerinden ilerler. Bilgi ne kadar hızlı ve doğru bir şekilde alınırsa o kadar iyidir. Blockchain, yalnızca izni olan ağ üyeleri tarafından erişilebilen ve üzerinde değişiklik yapılamayan bir büyük defterdir. Depolanan ve anlık, paylaşılan, tamamen şeffaf bilgiler sağlar, bilginin sunulması için ideal bir yapı oluşturur. Bir Blockchain ağının sahibi, siparişleri, ödemeleri, hesapları, üretimi ve çok daha fazlasını takip edebilir. Üyeler, gerçeğin tek bir görünümünü paylaştığından, bir işlemin baştan sona bütün ayrıntılarını görebilir, böylece verimliliklerin ve fırsatların yanı sıra, daha fazla güven temeli oluşturur. Metaverse adı verilen bu yapay kâinata ilk giriş yapan şehir ise Seul şehri olmuştur. Birçok Metropol sırada beklemektedir. Bu yapay kâinat an itibari ile de parsel parsel kripto para karşılığı satılmaya başlanmıştır. Bu teknoloji yeterince geliştiği takdirde, insanlar edindikleri sanal gerçeklik cihazları sayesinde alış veriş yapma, sinemaya gitme, kafede zaman geçirme gibi pek çok eylemi fizikî bir çaba harcamaksızın yapma fırsatına erişeceklerdir. Hatta 2020 yılında ünlü rap sanatçısı Travis Scott, Metaverse ortamında sanal bir konser düzenlemiştir. Ayrıca dünyaca ünlü sanatçılar, 2021 yılının ilk gününde doğum günü partileri, müzayedeler gibi birçok eylemi bu sanal âlemde yapmışlardır.

Genç nesil bundan nasıl etkilenecek; Game-fi Sanal Oyun Konsolu; Blockchain temeline sahip, oynayan kişiye oynadığı süre başına kripto para cinsinden gelir elde etme imkânı sunan oyunlardır. An itibari ile gençlerin dünyasında hızla yayılan ve kripto para kazanabilme özelliği sunan sanal oyun platformlarıdır ve hızla çoğalmaktadırlar. Bunun önüne geçmek artık mümkün değildir. Sadece gençlere eğitim ile bunları anlatabilmek önem kazanmıştır. Şimdiki gençliğin en fazla rağbet ettiği oyunların başında gelmesi olayı daha çok tetiklemektedir.

Bunun dışında Metaverse’de çok değişik kullanım alanları vardır. Hayatımızın bütün alanlarına gireceğini şimdiden söyleyelim. Yeni bir misal verelim. Hashmasks, dünya çapında yetmişten fazla sanatçı tarafından oluşturulan bir dijital sanat koleksiyonudur. Burada sanatçılar yaptıkları eserleri saklama ve sunma hakkına sahiptir. Bu eserler zamanla kripto paralarla değer kazanıyor. Kopyası olmayan 16 bin 384 dijital portreden oluşan bu koleksiyon ise İsviçre merkezli SUUM CUIQUE LABS’DA saklanmaktadır. Kısacası yeni hayatımızda her şeyde bir yol bulacak, bundan emin olun ve buna göre fikir birliği oluşturun.

Bir diğer sanal açılım, yazmış olduğunuz kitaplar, yayınlanan dergi ve gazeteler. Metaverse âlemine kayıt yaptırıyorsunuz. Okumak isteyen ise, kripto para yatırarak kitabı sadece kendisinin okuyacağı bir şekilde, bilgisayar ortamında, sanal gerçeklikte, avatarıyla okumaya başlıyor. Asla bir başkası ile paylaşamıyorsunuz. Kitabın, gazetenin, derginin bütün fikrî haklarını bu sanal dünya elinde tutuyor. Bununla birlikte örnekleri çoğaltabiliriz. Ya bir resim, yâ bir tezhip, ya bir hat sanatı gibi birçok sanat eserleri de bu şekilde gelecekte planlanıyor.

Bugün dünyadaki en önemli Metaverse yatırımcılarının başında sanal gerçeklik cihazları üzerine çalışan Oculus şirketini iki milyar dolara satın alan Facebook geliyor. Yıllarca insanların bütün bilgilerini elde ettikten sonra böyle bir yaklaşım normal. Nitekim Facebook bu alanda Microso gibi önemli yazılım şirketleriyle de iş birliği anlaşmaları imzaladı. Ayrıca Roblox gibi oyun platformları da bu alanda büyük AR-GE yatırımları yapmaktadır. Kısacası gelecekte bütün hayatımızın bir parçası olması beklenen Metaverse’e bu manalarda bakarak yol almamız gerekiyor. İkinci yazımızda ise Risale-i Nur’da bu âlem nasıl tasavvur edilmiş onu yazmaya çalışalım inşallah. Selâm ve muhabbetle.

‘ ’