Güneş tutulması, kader ve hür irade
Dünya ile Güneş’in arasına Ay girdiğinde Güneş; kürei arz, Güneş ile Ay arasına girmesiyle, ay tutulur. Astronomi uzmanları 14 Ekim 2023, Nisan 2024, Ağustos 2045, Haziran 2048’de ve 14 Kasım 2050 güneş tutulması gerçekleşeceğini yazdılar bile. (https://stringfixer.com/tr/solar eclipse_of_november_14,_2050)
Güneş, ay tutulmaları, medcezir ve yıldızların hareketlerinin onlarca yıl öncesinden keşfedilip yazılması, kader ve hür iradenin varlığını iki kere iki dört eder derecesinde ispat eder. Sahanın uzmanı astronomların “keşif ve yazmaktan” başka hiçbir müdahaleleri yok.
İşte, hür irademizle tercihlerimiz de kader çerçevesinde daha önceden yazılması, bizi yapmaya zorlamaz. Yüz bin astronomi alimi toplanıp, “Filan zaman güneş tutulacak!” diye yazsa tutulmaz! “Bilmek ve yazmak” sonucu etkilemez. Astronomi alimleri, 28 sene sonra tutulacak güneşi biliyorlar da her şeyi yaratan sonsuz ilim sahibi ve “Allâmü’l-guyûb” olan Allah kulunun ne yapacağını bilmez mi? Allâmü’lguyûb, önce ve sonradan vuku buln ve bulacak bütün gaybları en iyi bilendir. Evet, her şey O’nun sonsuz ilminin bir sonucudur. O’nun ilmi, ezelden ebede doğru değişmeden devam edip gider. “De ki; ‘Allâmü’l-guyûb’ olan Rabbim, batıl hak ile ortadan kaldırır.” (Sebe’ Suresi, 48).
Evet, herkes vicdanen ve halen bilir ki, “mesul” olduğu bütün işleri kendi hür iradesiyle yapar. Zaten, iyi, güzel, olumlu fiilleri için, “Ben yaptım, ben kazandım!” demesi bunu ispet eder. Ama, nefis, menfi/olumsuz fiillerini “Kader yaptırdı, kaderimde yazılı idi!” diye söyletir. Üstelik, “Kaderimde ne yazılıdır bir bakayım!” diye deftere bakmadığını da bilir, yine kabahati ona yükler!
“Cüz-i ihtiyârîyi (hür irademizi) halî ve vicdânî” olarak kesinlikle biliyoruz. Yani, elmanın tadını, limonun ekşiliğini ilmen tarif edemezsek de halen ve vicdanen bildiğimiz gibi, hür iradesinin varlığını da biliriz. “Halk-ı şer (şerrinin yaratılışı) şer değil, belki kesb-i şer (şerrin kazanılması) şerdir.” Ateşi yaratmak şer değil, yangın çıkarmak şerdir! “Ehl-i Sünnet mezhebi vasattır. Çünkü bu mezhep, beyne-beynedir ki, o fiillerin bidayetini irade-i cüz’iyeye (hür iradeye), nihayetini irade-i külliyeye veriyor.” (İşâratü’l-İ’câz, s. 30.) Yani kul olarak, hiçbir baskı altında kalmaksızın hür irademizle ister, tercih ederiz; Allah yaratır. turhancelkan@hotmail.com