Krizler kime yarıyor?
Savaş ve krizlerin pek de akla gelmeyen bir zararını, İngiltere merkezli uluslararası insani yardım kuruluşu Oxfam hatırlatmış. Oxfam’a göre 2020 sonrasında yaşanan küresel salgın, savaş, hayat pahalılığı ve iklim değişimi gibi krizlerin, zenginlerle yoksulluk içinde yaşayanlar arasındaki uçurumu daha da genişletmiş.
İnsani yardım kuruluşu Oxfam, Davos’da düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu (WEF) yıllık toplantısı kapsamında “Inequality Inc” (Eşitsizlik Inc) başlıklı raporu yayımlamış. Raporda, 2020’lerin başlarında liderlere dünyayı cesur, yeni ve daha adil bir yöne götürme fırsatı doğduğu ancak bunun henüz gerçekleşmediği kaydedilmiş. 2020 yılı itibarıyla “on yıllık bir bölünmenin başlangıcı gibi görünen” bir dönemden geçildiğine değinilen raporda, eşitsizliğin genişlediği bu dönemde, ekonomik hayal gücünün daraldığı da belirtilmiş. (AA, 22 Oca 2024)
Raporda, “(2020 sonrasında) Sadece üç yıl içinde küresel salgın, savaş, yaşam maliyeti krizi ve iklim çöküşü yaşadık. Her kriz, zenginlerle yoksulluk içinde yaşayanlar arasındaki uçurumu daha da genişletti”ifadeleri yer almış. Raporda, Küresel Kuzey ile Küresel Güney arasındaki eşitsizliğin son 25 yılda ilk kez arttığına da dikkat çekilmiş. Yüz milyonlarca kişinin maaşları nedeniyle alım gücünün düşmeye devam ettiği vurgulanan raporda, bu durumun daha iyi gelecek umutlarını ortadan kaldırdığının altı çizilmiş.
İlgili haberde yer alan bilgilerden bir bölüm daha: “Aşırı zenginlikte 2020’den bu yana keskin bir artış yaşandığı belirtilen raporda, milyarderlerin, 2020 sonrası 10 yıllık krizin başlangıcına kıyasla 3,3 trilyon dolar veya yüzde 34 daha zenginleştiği ve servetlerinin enlasyon oranının üç katı hızla arttığı ifade edildi. Büyük şirketler için de son 20 yılın olağanüstü kazançlı geçtiği ve son birkaç yıl karlılık oranının daha da arttığı kaydedilen raporda, en büyük şirketlerin 2021 ve 2022’de karlarında yüzde 89’luk artış olduğu ve 2023’ün en karlı yıl olarak tüm rekorları alt üst edeceği belirtildi. Raporda, bu karların yüzde 82’sinin, çoğunlukla her toplumdaki en zengin insanlar arasında yer alan hissedarlara fayda sağlamak için kullanıldığı da vurgulandı.”
Bu tablo ‘insanlık alemi’nin övünebileceği bir tablo olarak görülebilir mi? Niçin her defasında ‘iller dövüşsün’ ve neticede ‘çayılar, çimenler ezilsin? Krizler, savaşlar ve iklim değişikliği gibi ‘felaket’lerden niçin hep ve sadece fakirler mağdur olsun? Böyle olunca bilhassa savaşları ve krizleri‘zengin’lerin çıkardığı ya da kışkırttığı akla gelmez mi?
Hem nasıl olun ki fakirin sofrasındaki ekmeği azaltan krizler, zenginlerin yüzde 50 ve bazen daha fazla zenginleşmesine yok açar? Dünya bu gidişle huzura ve refaha kavuşabilir mi?