Sun’î tohumlama ve türleri koruma

Afyonkarahisar’dan Halit Kara:

1-Acik öğretim fakültesi veteriner ve tarım ön lisans programlarını bitirdim, veteriner bölümü için “suni tohumlama” uygulaması dinimizce caiz midir?

2-Bitki koruma ürünleri satışı caiz midir? Zira kimyasal gübre ve zehir denilen ve kalıntı bırakan ve dahi küçük canlıları yok eden bu tür ürünlerin kullanılması ve satılmasını vicdanımız kabul etmekte zorlanıyorum.

3-Ahiskali Ozan lakabıyla, sırtımda bağlamamla çevremdeki bazı etkinliklere gidiyorum, namaz vakti camiye girip bir duvara bağlamamı asmam uygun olur mu?

Sun’î Tohumlama

Bitkiler veya hayvanlar üzerinde araştırma yapmak, verimini artırmak, maliyetini düşürmek, yeni ihtiyaçları karşılamak, neslini ıslah etmek için, konu ile ilgili mevzuata uygun biçimde sun’î tohumlama yapmak ve embriyo transferi yapmak konusunda dinimizde bir haram gelmemiştir. Yani mubahtır.

Suni tohumlama; uygun tohumlama zamanında, dişi hayvanın genital kanalına spermaların hijyenik koşullarda ve usulüne uygun şekilde nakledilmesidir.

Hayvanların veya bitkilerin neslini kesip kurutacak işlemler ise caiz değildir.

Bilimlerin yaptığı araştırma ve incelemelerde de sakınca yoktur. İlmî çalışmalar hayvan veya bitki neslini kurutmak için değil, yeni bilgilere ulaşmak ve insanlığa yararlı olmak için yapılır. Bu niyetle yapılan çalışmalara ruhsat verilmiştir.

Nitekim Kur’an’da: “Yeryüzünü ayaklarınızın altına seren, O’dur. O hâlde onun üzerinde dolaşın ve O’nun size verdiği rızktan yiyin!”1 buyurulmuştur. Ancak araştırma ve incelemelerin, mümkünse, öldürülmesine izin verilen akrep, yılan, çaylak, karga, fare, kurt ve yırtıcı köpek2 üzerinde yapılması efdaldir.

Bitki koruma Ürünleri

Bitki koruma sanayi, bitkileri zararlı haşerelerden korumayı, onları gerektiğinde ıslah ederek tarıma kazandırmayı, türler arasında geçişler yaparak çeşitli araştırmalar yapmayı planlayan ve uygulayan bir çalışma alanıdır. Bu alanda çalışmak da, ekolojik dengeye uyumlu olmak kaydıyla caizdir.

Bitki nesline zarar verecek bir çalışma olmaması kafidir. İslam dini beş temel şeyi korumayı emretmiştir. Bunlar, mal, can, nesil, akıl ve dindir. Ne hayvan ve bitki nesline, ne de insan nesline zarar verecek çalışmalar yapmak caiz olmaz. Ancak güçlendirecek ve ıslah edecek çalışmalar yapılabilir.

Alternatifi varsa, bitki nesline zarar veren zehirlerden kaçınılması, zarar vermeyen ürünlerin kullanılması efdaldir.

ESAS Olan Adaptır

Namaz için ezan okunduğunda camie gitmek ve namaz kılmak kuvvetli sünnettir. Eldeki bağlamanızı o esnada bir emanet bölüme koymanız uygun olur. Ancak camiin uygun bir köşesine asmak da olabilir. Bunu cami görevlisi ile çözmek daha sağlıklı olacaktır.

Bu gibi hususlarda esas olan adabı gözetmektir. Mesela namaz esansında camide yüksek sesle gürültü yapmak namaz adabına uymaz. Resulullah Efendimiz (asm) bir gün namaz kılarken ayak patırtıları duydu. Namazdan sonra onlara:“gürültünüz neydi?” buyurdu. Onlar da:

“Namaza yetişmek için acele ettik ya Resulallah” dediler.

Bunun üzerine Peygamberimiz:“bir daha böyle yapmayın. Namaza yavaş ve vakarlı geliniz. Yetiştiğinizi kadar… Yetişemediğinizi tamamlarsınız.” Buyurdu.

Namaz kılınan bir yerde elimizdeki eşyayı uygun bir köşeye sessizce koymak inşallah kifayet edecektir.

D pnotlar:

1- Mülk Suresi:15;hicr Suresi: 20.

2- Buhârî, Bedu’l-halk, 16; Müslim, Hac, 9: 66-72