Cameron samimi mi?

İsrail’in Gazze’yi işgali sürerken, İngiltere Dışişleri Bakanı David Cameron’un Lübnan ziyaretindeki beyanatı dikkat çekiyor. Cameron 1 Şubat 2024’te“gazze’de ateşkes sonrasında, İsrail ile Filistinliler arasında yıllarca sürebilecek ikili müzakerelerin sonucunu beklemeden, Filistin devletini resmen tanıyabileceklerini” belirterek hem Filistin’i devlet olarak tanıma hem de iki devletli çözümden yana olduğunu gösterdi.

Ayrıca Cameron“hamas’ın Gazze’de kaldığı müddetçe herhangi bir tanımanın da gerçekleşmeyeceğini, ancak bunun İsrail’in Filistinli liderle müzakereleri esnasında olabileceğini” vurguluyor. İngiltere’nin önceden beri “Filistin konusunda tanımanın müzakerelerin başında gelmeyeceği” görüşü biliniyordu. Cameron’un açıklamalarıyla“tanımanın gerçekleşebilmesi için müzakere sürecinin sonunun beklenmesinin gerekmediği” anlaşılıyor.

Cameron “müzakerelerin başlamasıyla Filistin’in devlet olarak tanıyabilecekleri” ileri sürse de, İsrail ve Filistin arasında 2009’dan bu yana ciddi bir görüşme yapılmadığını da hatırlamakta fayda var.

Cameron’un beklenmedik bu açıklamasına karşılık, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun“savaştan sonra bağımsız Filistin’in kurulmasını reddettiği” biliniyor.

Diğer taraftan İngiltere’nin bölgede İsrail’i desteklediği herkesin malûmu. En son İngiltere Başbakanı Rishi Sunak 19 Ekim 2023’teki Tel-aviv’i ziyaretinde İsrail’i desteklediklerini söylemişti. Dolayısıyla Başbakan ve Dışişleri Bakanı’nın farklı açıklamaları, İngiltere hükümeti içerisinde Gazze konusunda görüş ayrılığına düşüldüğünü akıllara getiriyor. Birde Cameron’un açıklamasında, Güney Afrika’nın Uluslararası Adalet Divanı’nda (UAD) İsrail aleyhine açtığı“soykırım” davasında, ihtiyati tedbir kararıyla ilgili BM uzmanlarının “Gazze’de kıyameti andıran şartlara, yıkım, toplu katliam ve onarılmaz travmalara maruz kalan sivilleri korumak için ilk somut umut” şeklindeki kararının da etkili olduğu muhtemeldir.

Gazze konusunda, İngiltere’deki hükümet içi görüş ayrılığına benzer bir durum Belçika’da da yaşanmıştı. Belçika’da koalisyon hükümetinin ortaklarından Yeşil Sol Partili Başbakan Yardımcısı Petra De Sutter 12 Ocak 2024’te “Gazze’deki olaylar soykırıma benzemeye başladı. Güney Afrika gibi Belçika’nın da UAD’YE gitmesini”talep eden açıklaması önemliydi. Yine hükümet ortaklarından Sosyalist Partili Kalkınma Bakanı Caroline Gennez ve Hıristiyan Demokrat Parti de Sutter’i desteklemişti (Yen Asya, 20.01.2024).

Birde Avrupa’da İsrail-hamas savaşından dolayı, Yahudi düşmanlığı anlamındaki anti-semitizm ile Müslümanlardan duyulan korku manasındaki İslamofobi’nin yükselişe geçtiği muhtelif istatistiklerde mevcut. İsrail-hamas çatışmasının başlamasıyla birlikte Almanya, Fransa ve Avusturya’da Yahudilik karşıtı olaylar artarken, İngiltere’de de Müslüman karşıtı eylemlerde artış görüldüğü kaydediliyor. Yani Avrupa, İsrail-hamas savaşının toplumsal, dinî, etnik vb. olumsuz etkilerini yaşıyor. Bu durum Avrupa’da devletlerin kendi güvenliklerini sağlamada zorlandığının işareti (Yen Asya, 04.11.2023). Yani Sunak’a rağmen Cameron’un ifadeleri dinî, etnik vb. sorunların yükselişinin engellenmesi olarak da değerlendirilebilir.

Bununla birlikte İngiltere’de İşçi Partisi’nden bir grup, Gazze’de İsrail işgalinin durdurulması için hükümete baskı yapmış, hatta İşçi Partili bazı Belediye Meclis Üyeleri tepkilerini istifalarıyla göstermişlerdi. Birde İngiltere ve Avrupa’nın birçok farklı yerinde savaş karşıtı ve Filistin yanlısı yapılan sivil gösteri ve yürüyüşler de kamuoyunun tepkisi/baskısı biçiminde Cameron’un beyanatına yansımış olabilir.

Doğu Türkistan Müslümanları hakkında sessiz kalan Rusya’nın Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un çatışmaların üçüncü gününde “sorunun çözümü Filistin devletinin kurulmasında” olduğuna yönelik açıklamalarının samimiyeti tartışılmıştı (Yen Asya, 17.10.2023).

Şimdi Cameron’un “Filistin devletini tanıma”daki samimiyetini göreceğiz.