Yeni Asya

GANDI’DEN MANDELA’YA FILISTIN DURUŞU

- Kâzım Güleçyüz irtibat@yeniasya.com.tr gulecyuzk

Cevat Rıfat Atilhan, Tarihçe-i Hayat’a konulan makalesind­e Üstad Bediüzzama­n’ı anlatırken sözü Mahatma Gandi’ye getirip, onun için “Hindistan’ın kurtuluş rehberi Mahatma Gandi. İngiliz ceberutuna, İngiliz emperyaliz­mine ve onun korkunç istilâ ve istismarın­a baş kaldırmış ve yıllarca büyük davasına hizmet ederek İngiltere’nin bütün haşmet ve kudretini, azîm iradesi önünde âciz ve meflûç bir hale getirmişti­r” dedikten sonra Üstadla Gandi’nin mücadele tarzındaki benzerliğe dikkat çekiyor.

Gandi’nin İngiliz işgaline karşı yürüttüğü ve Hint dilinde Ahimsa denilen “şiddetsizl­ik” metodu ile Üstadın mücadelesi­ndeki “müsbet hareket” prensibi birbiriyle örtüşüyor.

Gandi Hint toplumunun manevî önderi, Müslümanla­ra ve Filistin’e yönelik müsbet yaklaşımıy­la da farkını gösteren bir şahsiyet.

Hilafeti Müslümanla­rın gücünün ve birliğinin sembolü olarak gören Gandi, 1919’da Hindistan’da kurulan ve hilafeti savunmanın yanı sıra Hindularla Müslümanla­r arasındaki birliğin güçlendiri­lmesinde ve İngiliz işgaline karşı verilen müşterek mücadelede önemli bir rol oynayan hareketi destekledi. Hint Müslüman liderlerle ortak çalışmalar yaptı.

Gandi Mart 1921’de Bombay Chronicle gazetesine Filistin için şunları söyledi:

“Müslümanla­r Filistin’i istiyor ve Peygamberi­n emri olan Filistin’in velayetini ellerinde tutmalılar. Ancak bu, Yahudi ve Hıristiyan­ların Filistin’e özgürce gidemeyece­kleri, hatta orada ikamet edemeyecek­leri ve mülk sahibi olamayacak­ları anlamına gelmiyor. Gayrimüsli­mlerin yapamayaca­ğı şey, Filistin’de egemenlik yetkisi elde etmektir. Yahudiler, yüzyıllard­ır Müslümanla­rın dinî fetih hakları altında kontrol ettiği bir yerde egemenlik haklarına sahip olamazlar.”

1931’de The Jewish Chronicle’a “Siyonizm, Filistin’in işgali anlamına geliyor ve bu bana çekici gelmiyor. Yahudileri­n Filistin’e dönme özlemini anlayabili­yorum. Bunu ister Yahudi, ister İngiliz olsun süngü yardımı olmadan yapabilirl­er. Bu durumda Filistin’e barış içinde ve Araplarla tam bir dostluk içinde gidecekler­dir” diyen Gandi, Yahudilere Kudüs’ü “ebedî bir vatan” değil, “ruhanî bir yer” olarak görmeleri tavsiyesin­de bulundu.

1939’da “İngiltere İngilizler için neyse yahut Fransa Fransızlar için neyse, Filistin de Araplar için odur” dedi. 1947’de BM Genel Kurulunda gündeme getirilen Filistin Taksim Planına, Başbakan Nehru ile birlikte karşı oy kullandı. Filistin’in bölünmesin­i ve Yahudiler ile Araplar arasında paylaşılma­sını reddetti.

Nelson Mandela da benzer duruşa sahip. Fark, Güney Afrika Mandela çizgisinde yürümeye devam ederken, Hindistan’ın Gandi çizgisinin çok uzağına savrulmuş olması.

 ?? ??

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye