TÜRKIYE-MıSıR ILIŞKILERINDE YENI DÖNEM-2
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 12 yıl sonra 14 Şubat 2024’te Mısır’a resmî ziyarette bulunması, Türkiye-mısır ilişkilerinde yeni bir sayfa açılacağına işaret ediyor.
İki ülke arasındaki ticaret hacminin 2023 yılı sonu itibariyle 6,6 milyar Dolar’dan önümüzdeki birkaç yıl için 15 milyar Dolar’a çıkarılması planlanıyor. İmzalanan Deklarasyon’la birçok alanda ekonomik işbirliğine gidilecek.
Ziyarette Erdoğan, İsrail’in işgali altındaki Gazze hususunda “Gazze’nin yeniden inşası için Mısır’la çalışmaya hazır olduklarını” belirtirken, Mısır Cumhurbaşkanı Abdül Fettah Sisi de “Gazze’de barış sürecinin en kısa sürede yeniden başlaması için” çalıştıklarını söyleyerek her lider “İsrail ile Hamas’a ateşkes çağrısında” bulundular. Birde iki liderin Gazze’deki Filistinlilere daha çok insanî yardımın hızlı bir şekilde ulaştırılması hakkında da anlaştığı bildiriliyor. Böylece iki ülkenin de Gazze konusunda hemfikir oldukları anlaşılıyor.
Ayrıca Libya da iki liderin gündemindeydi. “Libya’da Cumhurbaşkanlığı ve Parlamento seçimlerinin yapılmasını kolaylaştırmak, ülkenin farklı gruplara dağılmış askerî kurumlarını birleştirmek amacıyla Türkiye-mısır arasında istişarelerin güçlendirilmesi” de kararlaştırıldı.
Diğer taraftan Sisi’nin 20132014’te Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ile imzaladığı bir dizi anlaşma Doğu Akdeniz’de, Türkiye karşıtı bloğu güçlendirmişti. Bunun sahaya yansımalarını Doğu Akdeniz’de petrol ve doğalgaz arama çalışmalarında görmüştük.
Ancak devam görüşmelerle Doğu Akdeniz’de petrol ve doğalgaz arama sürecine İtalya, Ürdün ve İsrail dahil edilmiştir. Adı zikredilen ülkeler, Doğu Akdeniz Gaz Forumu’nu (Eastern Mediterranean Gas Forum) meydana getirdiler. Forum’un tüzüğü Mısır Parlamentosu’nda 22 Eylül 2020’de kabul edilerek, yine aynı gün Sisi tarafından onaylanmıştı. Hatta Forum’a üye devletlerin Enerji Bakanları 9 Mart 2021 tarihinde ilk toplantılarını Covid-19 salgını yüzünden internet üzerinden Kahire merkezli olarak yaptılar (Yen Asya, 27.03.2021).
Buna karşılık Türkiye, Mısır öncülüğündeki Forum’a cevap olarak doğalgaz ve petrol arama gemisi Fatih’i bölgeye göndermişti. Bununla birlikte Türkiye, Forum’un dışında tutulan Libya ile 27 Kasım 2019’da Akdeniz’de Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılması Anlaşması’nı imzalayarak, iki ülke Doğu Akdeniz’deki haklarını koruduklarını gösterdiler. Birde bu Anlaşma’nın devamı ve tamamlayıcı olarak Türkiye 3 Ekim 2022’de yine Libya ile Hidrokarbon Alanında Mutabakat Muhtırası’nı imzalamasıyla, Doğu Akdeniz Gaz Forumu’na diplomatik karşılık vermeye çalışmıştı.
Erdoğan’ın Mısır’ı ziyaretinde Sisi “Doğu Akdeniz bölgesindeki mevcut sakinliği memnuniyetle karşıladıklarını, herkesin mevcut doğal kaynaklardan en iyi şekilde yararlanmak için işbirliği yapabilmesi amacıyla bölgedeki kıyıdaş ülkeler arasındaki farklılıkları çözmek ve bunu çözümün üzerine inşa etmek umudunu taşıdığı”nı beyan etti. Böylece Sisi’nin ifadelerinden, iki ülkenin ileride petrol ve doğalgaz konularında da işbirliğine gidilebileceği değerlendiriliyor.
Sisi’nin 2024 Nisan ayında Türkiye’yi ziyaret etmesi bekleniyor. Sisi’nin ziyaretiyle iki ülke ilişkilerinin geliştirilmesi hedeleniyor.