İSRAIL’IN, GAZZE’YI KARA VE DENIZ YOLUYLA IŞGALI/IHLALI

İsrail’in 7 Ekim 2023’te başlayan Gazze’yi işgalinin amaçlarından birinin, Filistin’in Gazze deniz sahasındaki doğalgaz rezervlerini ele geçirme girişimi olarak da yorumlandığını önceki köşe yazımızda sizlere arz etmiştim (Yen Asya, 27.02.2024).

İsrail’in Filistin konusunda “barış süreci, bağımsızlık ve self-determinasyon (kendi geleceğini/kaderini belirleme) hakkı” gibi gelişmelerde pek de ciddi olmadığı tarihi süreçten anlaşılıyor. Buna bir de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu döneminde, “Filistinlilerin ekonomik şartlarında küçük iyileştirmeleri öngören ‘ekonomik barış’ seçeneğini gündeme getirmişti”. Ekonomik barış seçeneğinin İsraillilere öncelik verdiği, “Filistinlilere de ikincil yaklaştığı” biliniyor.

İsrail’in Gazze’de ısrarla sürdürdüğü işgalin perde arkasındaki unsurlardan birinin Hindistan-ortadoğu-avrupa Ekonomik Koridoru Projesi (HOAEKP) olduğu iddia ediliyor. HOAEKP ise, Yeni Delhi’de 9-10 Eylül 2023’te yapılan G20 zirvesinde Abd’nin desteğiyle “Hindistan’ın, Ortadoğu ülkeleri ve Avrupa’yı birbirine bağlayan yeni demiryolu, karayolu ve deniz yolları ağı” ismiyle duyurduğu projesi (Yen Asya, 05.12.2023).

Yine HOAEKP’IN ticarî yollarının güvenliğinin sağlanması hususunda, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Yemen’deki Husiler’in Kızıldeniz’deki ticari ve askerî gemilere saldırıları ve muhtemel riskini azaltmak için, “Suudi Arabistan ve Ürdün üzerinden alternatif bir karayolu projesi üzerinde İsrail’le görüşmelerde bulundukları” da ileri sürülüyor.

Ayrıca İsrail’in Doğu Akdeniz Gaz Forumu’nda kurucu rol oynayan Mısır’la ve üye ülkeler Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Kesimi (GKRK) ile anlaşma imzalamak için yoğun diplomatik girişimlerde bulunduğu tahminler arasında (Yen Asya, 27.03.2021, 20.02.2024, 27.02.2024).

Levant Gaz Sahası isimli bölgede yer alan Gazze’nin deniz sahasında, British Gas (Birleşik Krallık Gaz) firmasının 1999’da tahmin ettiği doğalgaz rezervi 1,1 trilyon kübik fit miktarında (Yen Asya, 27.02.2024). Dolayısıyla “İsrail’in Gazze’nin doğalgaz rezervlerine el koymadan, işgalini sonlandırmayacağını düşünenler” mevcut.

Hindistan’ın 9-10 Eylül 2023’te HOAEKP’YI duyurmasından çok önce, Hindistan-İsrail-bae yakınlaşmasını 07-10-14-17 Ağustos 2021 ve 02-09 Ekim 2021 tarihlerinde yayınlanan “Hindistan-İsrail ve BAE: Ortadoğu’da Yeni İttifak” başlıklı 6 adetten oluşan dizi makalemde izah etmeye çalışmıştım. Zikredilen makaleler, bugünkü bölgesel gelişmeleri açıklamaya yardımcı olmaktadır.

Gazze’de ateşkes girişimleri gündeme her geldiğinde Netanyahu’nun uzlaşmaz ve çatışmacı tavrının, İsrail’in güvenlik kontrolünü sürdürerek Filistinlileri (Gazzeliler) sınırdışı etme hedefi olsa gerek. Çünkü İsrail’in hem ateşkes çağrılarına kayıtsızlığı hem de sınırdışı hedefi yine Gazze’nin doğalgaz rezervlerine ele geçirme arzusu şeklinde değerlendiriliyor. İsrail bu arzusunu 7 Ekim 2023’te Gazze’ye işgale başladıktan üç hafta sonra, İsrail Enerji Bakanlığı “İtalyan Eni, İngiliz Dana Energy ve İsrail menşeli Ratio Petroleum firmalarına Gazze deniz sahasında gaz arama ruhsatı vererek” gösterdi.

İsrail’in gaz arama ruhsatı verdiği üç firmanın, aynı zamanda Filistin’in deniz egemenliğinin ihlali ve savaş yağmacılığı sebebiyle yasal yaptırımla karşılaşabilecekleri muhtemeldir. Birde Filistin, Bm’nin 10 Aralık 1982 tarihli Deniz Hukuku Sözleşmesi’ni 2 Ocak 2015’te imzalayarak, Sözleşme gereğince Gazze’nin deniz sahasını ‘münhasır ekonomik bölge’ haline getirmiştir.

Buna rağmen İsrail karadan işgal yoluyla ve deniz sahasında firmalara gaz arama ruhsatları vererek Filistin’in (Gazze) toprak ve deniz egemenliğinin ihlaline devam ediyor.