Bu gidiş nereye?
SEYHAN ŞENTÜRK
İLKE Vakfı tarafından hazırlanan Toplumun Görünümü 2023: Kent ve Konut Araştırması sonuçları dikkat çekiyor. Sonuçlar şu şekilde: 1. Nüfus & Sosyal Gruplar: Türkiye’de doğurganlık hızı Avrupa ülkeleri seviyesine indi (‰1,62). Doğum yapan annelerin ortalama yaşı (29,2) ve yaşlı bağımlılık oranı ise artış halinde (%14,5). Yakın gelecekte orta yaş gruplarında yoğunlaşan bir demografik yapının olacağını öngörmek zor değil. Yoksul çocuk oranı sürekli artarak 2011’den beri en yüksek seviyeyi gördü (%32,7).
ekonomik eşitsizlik Artıyor
“2.Ekonomi, Çalışma Hayatı & Eşitsizlik: Konuta erişim geniş toplum kesimleri için ciddi seviyede zorlaştı. Üç sene önce hane halkı yıllık gelirinin 6 katı olan ortalama konut fiyatı 2022’de 19,8 katı oldu. Türkiye’de ekonomik eşitsizlik artıyor. İşverenlerin geliri istihdamdaki herkesin ortalama gelirinin 3,5 katı oldu. Gini katsayısı 2005’ten bu yana en yüksek seviyeye ulaştı (0,415). Yoksulluk oranı %20’nin altına inmiyor. Mutlu nüfus oranı da %50’nin üstüne çıkmıyor. Yükseköğretim mezunlarının önemli bir kısmı düşük nitelikli işlerde çalışıyor (%42,6). 15-24 yaş arası her dört gençten biri ne eğitimde ne istihdamda. Üniversite diploması olan çalışanların iş gelirleri giderek ortalama kazanca yaklaşıyor. Eğitim seviyesi giderek artan işgücünün hem kazanç hem konum anlamında karşılığını bulamaması ciddi bir çelişki.”
boşanma sayısı ARTTı
“3.Hanehalkı & Aile: Türkiye’de bir haneyi paylaşan ortalama kişi sayısı azalıyor (3,17). Tek kişilik hanelerin oranı (%19,4) ve tek ebeveyn ile çocuklardan oluşan hanelerin oranı ise artıyor (%10,3). Hane halkı geliriyle temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlananların oranı ciddi bir seviyede (%50,7). Kadınların ve erkeklerin ilk evlenme yaşı artıyor (25,6 ve 28,2). 2022’de evlilik sayısıyla birlikte boşanma sayısı da arttı (289 bin ve 181 bin). Evlilikten memnun olmadığını ifade eden kadınların oranı (%2,8) erkeklerin (%1,2) iki katından da fazla.”
Adli işlemler makul sürede Tamamlanmıyor
“4.Sağlık & Hukuk: Türkiye diğer ülkelere kıyasla, sağlık kurumlarına kişi başı başvuru sayısı bakımından hayli yüksek, ancak kişi başına düşen hekim sayısı bakımından hayli düşük seviyede. Hukuk hizmetlerine talep her sene artarken adli işlemlerin makul sürede tamamlanması önemli bir sorun. Ayrıca hakimlerin %27’si, savcıların ise %35’i son beş yılda mesleğe girmiş durumda. Yargısal süreçlerin hem süresi optimize edilmeli hem de yargı personelleri nicelik ve nitelik yönünden yukarı çekilmeli. Toplumun yargıya güveninin inşası bu noktadan başlatılmalı. 5. Kır & Göç: Belde ve köylerde yaşayan nüfus içinde çocuk oranı %20’nin altına indi, yaşlı oranı ise %20’ye yaklaştı.”