RUSYA’NıN SEÇIMLERI: PUTIN IÇIN MI, RUSYA IÇIN MI?

Rusya’da 15-16-17 Mart 2024 tarihlerinde devlet başkanlığı seçimleri yapıldı. Mart 2000’den bu yana iktidarda bulunan 71 yaşındaki eski KGB Ajanı Vladimir Putin, 6 yıl daha iktidarını uzatmak için seçimlere güçlü rakip adayları olmadan girdi. Putin 2008-2012 yılları arasında Dmitri Medvedev’le görev değişikliğine giderek bir dönem başbakanlık yapmasına rağmen, siyasî kontrolü elinde tutmuştu.

Putin’in en önemli rakiplerinden olan ve bir süredir cezaevinde tutulan Alexei Navalny’nin 16 Şubat 2024’teki ölümündeki şüphe perdesi henüz aralanmadı. Çünkü Navalny’nin ölümü, 1516-17 Mart’ta gerçekleştirilen seçimlerle ilişkilendiriliyor. Her ne kadar Navalny’nin vefatı açıklansa da, cenazesinde atılan muhalif ve savaş karşıtı sloganlar, Rusya’da hâlen Putin karşıtlığının canlılığını gösteriyor.

Seçimlerin bağımsız medya, uluslararası bağımsız gözlemciler ve hak arama gruplarının çalışma ve etkisinden uzakta yapılması, Putin’e siyasî sistemin kontrolünü tam olarak elinde tuttuğuna yönelik eleştirileri beraberinde getiriyor.

Ukrayna ile savaş halindeki Rusya’nın seçimlere gitmesi, seçim tarihlerinde Odessa’ya yeni füze saldırıları yapıldığı beyanatlarının da seçimleri “ulusal egemenlik, toprak bütünlüğü ve Moskova’nın halkı için hakkı olanı almak” vb. söylemlerle etkilemeye çalışıldığı düşünülüyor.

Ayrıca Ukrayna’nın uzun menzilli insansız hava araçlarıyla (İHA), Rusya’nın Karadeniz’deki filosunu savunma pozisyonuna zorlaması, birde İHA saldırılarıyla Rus ordusunu bazı cephe hatlarının gerisinde savunmasız kaldığı haberlerinin, Kiev’in seçimleri olumsuz etkileyerek Putin’in seçilmesini engelleme girişimi olarak algılayanlar da mevcut.

Rusya’nın işgal ettiği Ukrayna topraklarındaki seçimlerin ise, internet üzerinden çevrimiçi yapıldığı ileri sürülüyor. Tabiiki savaş ve işgal ortamındaki seçimlerin ne kadar objektif, tarafsız ve bağımsız yapılabileceği de tartışmalı bir konu.

Avrupa Konseyi başkanı Charles Michel, Washington’daki Avrupa Politika Analizi Merkezi Demokratik Dayanıklılık Direktörü Sam Greene ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) görevlilerinin “seçimlerin gözlemciler tarafından takip edilemediğini ve seçim sürecine gölge düştüğünü” belirtiyorlar.

Putin’in siyasî rakipleri hapiste veya Navalny gibi öldü veya öldürüldü. Seçimlerde Putin’in karşısında “milliyetçi muhafazakar Leonid Slutski, Komünist Parti’den Nikolay Haritonov ve Parlamento’nun alt kanadı Duma’da temsiliyet oranı düşük ve yeni kurulan Yeni Halk Partisi’nden işadamı Vladislav Davankov” yarışıyor. Ancak her üç adayın da Putin’in karşısında pek de seçilme ihtimaline sahip değiller. Başka bir ifadeyle Putin’in rakipleri, düşük profilli adaylar.

Dolayısıyla seçimlerin Putin için mi, Rusya için mi? yapıldığı sorgulanıyor.

Rusya’nın bağımsız seçim gözlemci grubu Golos ise “hâl-i hazırdaki seçimin, 2000 yılından beri yapılan seçimler arasından en boş ve en heyecansız seçim” olduğu bildirildi. “Golos’un eşbaşkanı Grigory Melkonyants’ın seçim öncesinde yaptığı konuşmalar nedeniyle hapiste yargılanmayı bekliyor”.

Golos’un seçim raporunda “mevcut seçimler halkın gerçek ruh halini yansıtmıyor. Vatandaşlar ile ülke geleceğine ilişkin karar alma mekanizmaları arasındaki mesafe her zamankinden daha fazla uzaklaştı” cümlesi, Rusya seçimleri hakkında genel bilgilendirmeyi yapıyor.

Putin’in bir kez daha seçilmesi, Ukrayna’daki işgalin devamı anlamına geliyor. Böylece Putin Rusya’sının, bir dönem daha mevcut ülke içi, bölgesel ve uluslararası politikalarını sürdüreceği kuvvetle muhtemeldir.