H ND STAN’ıN ISM POL T KASı
aşadığımız dijital çağda, hayatın her alanında kullanılan elektronik ürünlerin neredeyse beyni diyebileceğimiz çiplerin üretimi artık stratejik bir hâl aldı. Bu stratejik durumun olumsuzluğu Donald Trump döneminde Abd’nin Çin’le anlaşmazlığına yansımıştı. Bir Covid-19 salgın sürecinde de üretim ve tedarik zincirinde yaşanan sorunlar, özellikle otomobiller için Çin’de üretilen çiplerin ihracatında da görülmüştü.
Ancak uzun süredir bilgisayar yazılımında ilerleyen Hindistan, bu defa teknolojinin vazgeçilmezi çip endüstrisine yöneliyor. Hindistan bu amacını Elektronik, Enformasyon ve Teknoloji Bakanlığı’nın 2021’de “Hindistan Yarı İletken Misyon (India Semiconductor Mission –ISM-) politikasıyla başlattı. ISM ile “Hindistan’ın elektronik üretimi ve tasarımı için kürsel bir merkez olarak ortaya çıkması, yarı iletken ve ekran ekosistemi geliştirmek” hedeleniyor. Hatta Yeni Delhi ISM için “Hindistan Dijital Şirketi’ni (Digital India Corporation) kurdu.
Hindistan bilgisayar yazılımında olduğu gibi ISM ile çip üretiminde de uluslararası ilişkilerin büyük güçleri arasında jeopolitik, jeoteknolojik, jeoekonomik, jeostratejik söz sahibi olmaya çalışıyor. Zaten Yeni Delhi’nin 9-10 Eylül 2023’te ev sahipliğinde gerçekleşen G-20 Zirvesi sonunda ABD desteğinde ilan Hindistan-ortadoğu-avrupa Ekonomik Koridoru Projesi’yle birçok hedefi hakkında ipucu vermişti. ISM de bunlardan biri. Güney Afrika’da 22-24 Ağustos 2023’te düzenlenen toplantıda BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika)’in genişleme kararı alması da Hindistan’ın ISM amacını siyasî ve ekonomik anlamda da pekiştireceğinin işaretidir.
Aslında çip tasarım, üretim ve satışını içeren yarı iletken mamullerde ABD, Güney Kore, Hollanda, Japonya ve Tayvan piyasaya hakim. Ancak ABD-ÇIN arasındaki rekabetin hangi yöne evrileceği belirsizliğini koruması ve Covid-19 salgını dönemindeki aksamalar çip ve türevleri konusunda Hindistan’ı öne çıkartan unsurlardan. Elbette Hindistan’ın ISM’DE gelişmesi, Abd’nin bazı teknolojik ürünlerde Çin’e bağımlılığını azaltacaktır. Ayrıca ABD firmaları ISM vb. ürünlerin üretim ve Ar-ge gibi alanlarda Hindistan’ı üs edinmesi de kuvvetle muhtemeldir.
Hindistan’ın ISM teknolojisinde ilerlemesi, ABD’YI Yeni Delhi’ye daha fazla yaklaştıracağı ve ABD-ÇIN rekabetinde Hindistan’ın bölgesel ve uluslararası ağırlığını arttıracağına kesin gözüyle bakılıyor. Diğer taraftan Pekin’in gelişmeleri yakından takip ettiğini unutmamak gerekiyor. Pekin’in yükselen ABD-ÇIN rekabetinden Hindistan’ın kârlı çıkmasına yönelik tedbirler alması da olasıdır.
Bununla birlikte “Malezya, Singapur, Tayland, Vietnam ve Endonezya gibi Güneydoğu Asya ülkelerinde üretim yapan uluslararası şirketler” için üretim yapacağı ülkenin siyasî istikrarı ve iç pazarının büyüklüğü önem arz ediyor. Dolayısıyla Hindistan’ın nispeten istikrarlı siyasî ortamı ve kalabalık nüfusuyla iç talep oranın yüksekliği, çok uluslu şirketler açısından ISM üretim üssü için cazibe merkezi niteliğinde.
Aslında Hindistan’ın katma değerli stratejik üretimine önceden uygulamaya başladığı politikalar zemin hazırladı. Bunlardan birisi “orta yol”; ikincisi“batıya Bağlan”politikasıdır.
Hindistan’ın, Ukrayna’daki savaştan dolayı Bm’de, Rusya karşıtı kararlardan kaçınarak bir “orta yol” arayışındaydı. Çünkü Rusya’dan petrol satın almayı sürdürdüğü için eleştirilen Hindistan, Rusya’yı Ukrayna’da işgalci olarak nitelendirmiyor. Hindistan’ı orta yolundan dolayı Rusya ve Abd’nin eleştirmeyerek kendilerinden uzaklaştırmak istemedikleri anlaşılıyor.
Yeni Delhi 1994-2004 dönemindeki “Batıya Bak” politikasını 2004’ten itibaren “Batıya Bağlan” şeklinde genişletilerek, Hollanda gibi Batılı ülkelerle teknolojik anlaşmalara başladı. Yeni Delhi’nin Mart 2024’te Hindistan-japonya-güney Kore arasında “Çin’e Karşı” üçlü grup” girişimi de malûm. Bu bağlamda Hindistan’ın ISM politikasının, Pasifik’te ABD-ÇIN ilişkilerini hangi yönde etkileyeceği ve Yeni Delhi’nin muhtemel yeni denklemde “Batı’ya bağlanarak” “orta yolu”nu nasıl sürdüreceği merak konusu.
Y