İSRAIL’DE ERKEN SEÇIM TARTıŞMALARı İ
srail’in 7 Ekim 2023’ten beri Gazze’yi işgali devam ediyor. Ancak İsrail’de uzun süredir çok partili koalisyon hükümetleri mevcut. Hiçbir parti gerçekleştirilen seçimlerde tek başına iktidar olmak için Parlamento’da yeterli çoğunluğu elde edemiyor. Çok partili koalisyonların meydana getirdiği metal yorgunluğu, İsrail’de halkın erken genel seçim talebini gündeme getiriyor.
Birde mevcut Binyamin Netanyahu koalisyon hükümetine yönelik, 2023 yılı başından itibaren siyasal ve toplumsal grupların gösterileri gerçekleşmişti. Haftalarca süren gösterilere rağmen Netanyahu, Yüksek Mahkeme’nin hükümet politikaları üzerindeki denetimini kaldıran Makullük Doktrini Yasası’ndaki değişiklik teklifini 24 Temmuz 2023’te Parlamento’dan geçirmeyi başardı.
Böylece Netanyahu ve hükümetinin geçmiş ve muhtemel yolsuzluklarının sorgulanmamasının önünü açılmıştı. Elbette hükümet, değiştirdiği Makullük Doktrini Yasası’yla toplumsal grupların tepkisini bugün bile çekiyor. Toplum kesimleri, değişikliğin potansiyel demokratik gerilemelere yol açacağı düşüncesiyle endişeler taşıyorlar.
Siyasî istikrarsızlığa ve usulsüz yasal düzenlemelere ek olarak, ekonomik sorunlar da hükümeti 2024 başından itibaren meydan ve caddelerdeki protestolarla karşılaştırmıştı. Ta ki Hamas’ın 6 Ekim 2023’te İsrail’e saldırmasıyla, Netanyahu hükümeti tüm protesto ve yürüyüşleri yasaklama nedenini elde etmişti.
Bununla birlikte 7 Ekim 2023’te başlayan Gazze işgalinde İsrail hükümetinin, Hamas’ın elindeki İsrailli rehinelerin kurtarılmasında yetersiz kaldığı iddiaları da rehinelerin aileleri ve yakınları tarafından protesto edilmişti. Gazze’deki savaşa karşıt İsrailli gruplar da Netanyahu’nun evinin bulunduğu caddede gösteriler yapmışlardı.
Tüm bu zikredilen nedenler ve devam eden Gazze’deki işgal, İsrailliler’in Netanyahu’ya olan siyasî güvenlerini kaybetmesine yol açıyor. Hatta The Jeruselam Post Gazetesi’nin 13 Mart 2024 tarihli nüshasındaki “ankete göre İsrailliler’in yüzde 50’sinin erken seçime gidilmesini istediği”belirtiliyor. 2026’da yapılacak seçimler, erkene alınırsa 2024’te gerçekleştirilecek.
Birde ABD Senatosu’ndaki çoğunluk lideri Chuck Schumer de “İsrail’in geleceği hakkında sağlıklı ve açık bir karar alma sürecine izin vermenin tek yolunun yeni bir seçim olduğu”nu ileri sürüyor. Yani İsrail’deki erken seçim talebini, Washington’da destekleyenler var. Ancak Netanyahu, yurtiçi ve yurtdışından erken seçim taleplerini reddediyor.
Yine de İsrail’in Gazze’yi işgali esnasında 28 Şubat 2024’te belediye seçimlerini yapması, erken seçim talebinde bulunanlar tarafından işgal sırasında genel seçimlerin de erken yapılabileceği yönünde görüş bildirmelerine sebep oluyor.
Diğer taraftan hem Netanyahu’nun savaş kabinesine dönüştürdüğü hükümette Bakan hem de muhalefet lideri olan Benny Gantz’ın 7 Mart 2024’te Washington’u, Netanyahu’dan habersiz ziyareti dikkat çekiyor. ABD’LI yetkililerce resmî karşılanması ve üst düzey görüşmelerde bulunması, Gantz’ın, İsrail’deki muhtemel bir erken seçimde ABD tarafından destekleneceği düşüncesini akıllara getiriyor.
Ayrıca İsrail’de hükümeti oluşturan heterojen siyasî yapılar arasındaki fikir ayrılığı günden güne derinleşiyor. Savunma Bakanı Yoan Galant 26 Şubat 2024’te “ultra-ortadoks Yahudileri askerlikten muaf tutan yasa tasarısını onaylamayacağını” açıklamasında; ve Bakan Gideon Saar 18 Mart 2024’te Ulusal Birlik Partisi’nden ayrılarak, Yeni Umut Partisi Başkanı olarak siyasete devam etmesi görüş ayrılığının göstergesi.
Tel-aviv’de hükümetteki heterojen farklılığın derinleşmesi kendisini bu şekilde gösterirken, İsrail’de erken genel seçimlerin, Abd’deki Kasım 2024’teki başkanlık seçimlerinden önce yapılması ihtimali üzerinde duruluyor.