હાર્ટ એરેક અને કાર્્ટ્યાક અરેસર વચ્ે ફરક છે

બોલિવૂડના જાણીતા કોરિયોગ્ાફિ સિોજ ખાન હવે આપણી સાથે નથી. તેમનું મોડી મુંબઇમાં અવસાન થયું હતુ. સિોજ ખાનના મોતનું કાિણ કારડડિયાક એિેસ્ટ હોવાનું કહેવાય છે. તે છેલ્ા કે્ટિાક સમયથી બીમાિ હતા અને મુંબઇની હોસસપ્ટિમાં તેમની સાિવાિ ચાિી િહી હતી. એવું કહેવામાં આવી િહ્ં છે કે તેમને હા્ટડિ એ્ટેક આવયો હતો પિંતુ હા્ટડિ એ્ટેક અને કારડડિયાક એિેસ્ટ વચ્ે તફાવત છે.

તમને જણાવી દઈએ કે તલમિનાડુના મુખયમંત્ી જયિલિતા અને બોલિવૂડની પ્રખયાત અલિનેત્ી શ્ીદેવીની મોતનું કાિણ પણ કારડડિયાક એિેસ્ટ હતું. આ લસવાય આ જીવિેણ બીમાિીને કાિણે અનેક હસતીઓ દુલનયા છોડી ગઈ છે. હા્ટડિ એ્ટેક અને કારડડિયાક એિેસ્ટ એ એવા શબદો છે જે હૃદયને િગતા સંક્ટને સૂચવે છે. જો કે, િોકો હા્ટડિ એ્ટેક અને કારડડિયાક એિેસ્ટ વચ્ે ઘણીવાિ મૂંઝવણમાં આવે છે. તો ચાિો આજે જાણીએ બંને વચ્ેનો તફાવત.

કારડડિયાક એિેસ્ટ અચાનક થાય છે અને શિીિમાંથી કોઈ ચેતવણી મળતી નથી. આનું કાિણ સામાનય િીતે હૃદયમાં થનાિ ઈિેસટ્રિકિ ગડબડી હોય છે, જે ધબકાિાને લવકૃત કિે છે. આ હૃદયની પંપની ક્ષમતાને અસિ કિે છે અને તે મગજ, હૃદય અથવા શિીિના અનય િાગોમાં િોહી પહોંચાડવામાં અસમથડિ થઈ જાય છે. આમાં, થોડી જ ક્ષણોમાં વયલતિ બેિાન થઈ જાય છે અને પલસ ચાિતી જ િહે છે. જો યોગય સાિવાિ યોગય સમયે પ્રાપ્ત ન થાય, તો

પછી કારડડિયાક એિેસ્ટના સેકંડ અથવા લમલન્ટમાં મૃતયુ થઈ શકે છે.

લરિ્ટીશ હા્ટડિ ફાઉનડેશન અનુસાિ, જયાિે હૃદયમાં ઇિેસટ્રિકિ લસગ્નિની સમસયાઓ શિીિમાં િોહી સુધી પહોંચતી નથી, તયાિે તે કારડડિયાક એિેસ્ટનું સવરૂપ િે છે. જયાિે માનવ શિીિ િોહીનું પસ્પંગ બંધ કિે છે, તયાિે મગજમાં ઓસટ્સજનનો અિાવ થાય છે. જયાિે આવંુ થાય છે, તયાિે વયલતિ બેિાન થઈ જાય છે અને શ્ાસ િેવાનું બંધ કિે છે. સૌથી મો્ટી મુશકેિી એ છે કે કારડડિયાક એિેસ્ટ પહેિાં કોઈ િક્ષણો આપતું નથી. આ કાિણ છે કે કારડડિયાક એિેસ્ટથી મૃતયુનું જોખમ અનેકગણું વધે છે. આનું સૌથી સામાનય કાિણ એટ્સરિાપેસ્્ટક હા્ટડિ િય હોવાનું કહેવામાં આવે છે, જેને લવજ્ાનની િાષામાં વેસનરિટ્યુિિ ફાઇલબિેશન કહેવામાં આવે છે. હૃદયની લવદ્ુત પ્રવૃલતિઓ એ્ટિી બગડે છે કે તે ધબકાિા બંધ કિે છે. હ્રદય સંબંધી કારડડિયાક એિેસ્ટના ઘણા કાિણો હોઈ શકે છે, પિંતુ હૃદયને િગતા કે્ટિાક િોગો તેનું જોખમ વધાિે છે.

તેઓ છે:

હૃદય િોગ

હદય િોગ નો હુમિો કારડડિયોલમયોપેથી

જનમજાત હૃદય િોગ

હા્ટડિ વાલવની મુશકેિી

હૃદયના સ્ાયુઓમાં બળતિા

િોંગ ટ્યુ્ટી લસનડ્ોમ જેમ કે રડસઓડડિિ

આ લસવાય કે્ટિાક અનય કાિણો છે, જે કારડડિયાક એિેસ્ટ મા્ટે જવાબદાિ

છે, જેમ કે:

લવજળીનો આંચકો િાગવો

અલતશય દવાઓ િેવી

હેમોિેજ જે િોહીના નોંધપાત્ નુકસાનનું કાિણ બને છે

શું હું કારડડિયાક એિેસ્ટથી રિકવિક થઈ શકાય છે? હા, ઘણી વખત તે છાતી દ્ાિા ઇિેસટ્રિક આંચકો આપીને રિકવિ કિી શકાય છે. આ મા્ટે રડરફલરિિે્ટિ નામના ્ટૂિનો ઉપયોગ થાય છે. તે સામાનય િીતે બધી મો્ટી હોસસપ્ટિોમાં જોવા મળે છે. તયાં મુખય મશીનો અને આંચકો આપનાિા બેઝ હોય છે, જે કારડડિયાક એિેસ્ટથી બચાવવા મા્ટે છાતી સાથે જોડાયેિા હોય છે. પિંતુ સમસયા એ છે કે જો કારડડિયાક અિેસ્ટની ઘ્ટનામાં આસપાસ કોઈ રડરફરિીિે્ટિ ન હોય તો,

શું કિવું? જવાબ સીપીઆિ છે. આનો અથડિ કારડડિયોપલમોનિી રિસુલસ્ટેશન. આમાં, બંને હાથ સીધા િાખીને દદદીની છાતી પિ દબાણ આપવામાં આવે છે. આમાં, હવા પણ મોં દ્ાિા મોકિવામાં આવે છે.

મો્ટાિાગના િોકો કારડડિયાક એિેસ્ટ અને હા્ટડિ એ્ટેક સમાન માને છે. પિંતુ આ સાચું નથી. બંને વચ્ે ઘણું તફાવત છે. હા્ટડિ એ્ટેક તયાિે આવે છે જયાિે કોિોનિી ધમનીમાં ગંઠાઈ જવાથી હૃદયની માંસપેશીઓમાં િોહીના માગડિમાં ખિેિ થાય છે. છાતીમાં િાિે દુખાવો થાય છે. તેમ છતાં, સમયે િક્ષણો નબળા હોય છે, પિંતુ હૃદયને નુકસાન પહોંચાડવા મા્ટે પૂિતા સાલબત થાય છે. આમાં, હૃદય શિીિના બાકીના િાગમાં

િોહી વહન કિે છે અને દદદી સિાન િહી શકે છે. પિંતુ જે વયલતિને હા્ટડિ એ્ટેક આવે છે તયાિે કારડડિયાક એિેસ્ટનું જોખમ વધે છે.

હા્ટડિ એ્ટેકના રકસસામાં સાિવાિ જે્ટિી િાંબી પ્રાપ્ત થાય છે, તે્ટિું નુકસાન હૃદય અને શિીિને થશે. િક્ષણો તાતકાલિક અને થોડા સમયમાં પણ જોઇ શકાય છે. આ લસવાય તેની અસિ હા્ટડિ એ્ટેકના થોડા કિાકો કે થોડા રદવસો સુધી જોવા મળી શકે છે. કારડડિયાક એિેસ્ટ લસવાય હૃદયિોગનો હુમિો અ્ટકતો નથી. તેથી કારડડિયાક એિેસ્ટની તુિનામાં હા્ટડિ એ્ટેકમાં દદદીને બચાવવાની શટ્યતા ઘણી વધાિે હોય છે. હૃદય સાથે સંકળાયેિા આ બંને િોગો ઉંડે એકબીજા સાથે જોડાયેિા છે. સમસયા એ છે કે કારડડિયાક એિેસ્ટ હા્ટડિ એ્ટેક દિલમયાન અને તેની રિકવિી દિલમયાન પણ થઈ શકે છે.

એનસીબીઆઈના મતે લવશ્માં વાલષડિક 17 લમલિયન મૃતયુ મા્ટે િતિવાલહનીના િોગો જવાબદાિ છે. આ કુિ મૃતયુનો 30 ્ટકા લહસસો છે. લવકાસશીિ દેશોના રકસસામાં તે એચ.આય.વી, મેિેરિયા અને ્ટીબીના સંયુતિ મૃતયુથી બમણી મૃતયુ મા્ટે જવાબદાિ છે. એક અનુમાન મુજબ કારડડિયાક એિેસ્ટથી થતા મૃતયુમાં 40-50 ્ટકા હૃદયિોગથી મૃતયુ થાય છે. લવશ્વયાપી કારડડિયાક એિેસ્ટનો અસસતતવ ્ટકાવી િાખવાનો દિ એક ્ટકા કિતા ઓછો છે અને અમેરિકામાં તે 5 ્ટકાની આસપાસ છે. લવશ્િિમાં કારડડિયાક અિેસ્ટને કાિણે મૃતયુ એ એક લનશાની છે કે તેની જીવિેણ સંિાવનાથી બચવું સિળ નથી.