િરનષે લરોકરો ધમાતર્મક કહે એટલમા રમાટે ‘હનુરમાનચમાલીસમા’ ન કરરો, ‘હનુરમાનચમાલીસમા’ ધમાતર્મક વસ્િુ નથી

(ગતાંકથી ચાલુ...)

ગુરુકૃપમાથી હું રમારમા અંિઃકરણની પ્રવૃતતિ િરમારી સરક્ રૂકું છું. િરનષે વયમાસપીઠ પર શ્રદ્મા છે. હું રમાનું છું તયમાં સુધી ભરરોસરો પણ છે. જષેવરો હરોય િષેવરો

એક સંત તો એમ પણ કહી રહ્યા હતયા, કે જે સયાધક પોતયાનયા જીવનમયાંથી ચયાર વસતતુને ઝીરો કરી દે, એ હનતુમયાન ચયાલીસયાને આતમસયાત કરી શકે. ચયાર વસતતુને શૂન્ય કરવયાની છે. જેમ મેં દદલહીમયાં એકવયાર ઘોષિત ક્યતુું હતતું જે પયાંચ વસતતુને ઝીરો કરી દે, એ પચયાસ વિ્ષની ઉંમર છે. ચયાર વસતતુને જે શૂન્ય કરી દે, અપમયાનને શૂન્ય કરી દે, અસમયાનતયાને શૂન્ય કરી દે, અષિમયાનને શૂન્ય કરી દે અને અપવયાદને શૂન્ય કરી દે.

જીવનનયા અથ્ષમયાં લેજો બયાપ ! જો આપણે આ ચયાર ચીજોને, આપણયા જીવનમયાં, જીવતયાં જીવતયાં, ધીરે ધીરે ગંિીરતયાથી, જેટલી પણ ઓછી કરી શકીએ છીએ, હનતુમયાનચયાલીસયા અપને આપ િીતર બોલશે, ગતુંજશે. ચયાર ચીજને શૂન્ય કરી દે, એને જ સયાધનયા કહેવી જોઈએ.

સયાધનયા એટલે મયાત્ર ષતલક કરવતું નહીં. ષતલક કરવતું એ આનંદની વયાત છે. હતું પણ કરં છતું, તમે કરો. પણ એનો અથ્ષ કે એ જ ધમ્ષ નથી. કંઈક ખચ્ષવતું પડે છે, કંઈક કરવતું પડે છે. ચયાર વસતતુને શૂન્ય કરે એ ચયાલીસયા છે.

અષિમયાનને શૂન્ય કરો. હતું જાણતું છતું કે વ્યયાસપીઠથી બોલવતું બહતુ આસયાન છે. જીવનમયાં લયાવવતું મતુશકેલ છે. અષિમયાનને

શૂન્ય કરો. ષબલકુલ શૂન્ય ન કરે પણ જેટલતું બને તેટલતું ઓછતું કરો. બહતુ જ શયાંષતથી રયાષત્રમયાં બેસીને ષવચયાર કરો કે અષિમયાન કરવયા જેવતું આપણયામયાં કંઈ છે ?

અષિમયાનશૂન્ય હો. હયા, જાણતું છતું કે થોડતું કમ્ષ કરવયા મયાટે અષિમયાનની જરૂર હો્ય છે. મયાણસ તદ્દન અષિમયાન શૂન્ય થઈ જા્ય તો બહતુ મતુશકેલી થયા્ય છે. એથી ગીતયાએ બોધ આપ્યો કે કમ્ષ કરવયાનતું

• પૂ. રરોરમારરબમાપુ

જ છે. એક ક્ષણ પણ કમ્ષ ક્યયા્ષ ષવનયા નહીં રહી શકો,તો ષનષમત્ત બનીને કરો. ષનષમત્ત બનીને, ષનઃશંક બનીને, નષમત્ત બનીને કરો. અષિમયાનશૂન્ય થઈને કરો. કોષશશ તો કરો. આપણયાથી થશે નહીં, આપણે શતું કરી શકીએ, એવી ષનરયાશયા ન અનતુિવો.

અસમયાનવૃષત્ત શૂન્યઅસમયાનિયાવ શૂન્ય થયાઓ. વ્યવહયારમયાં તો આપણે અસમયાન થવતું પડે છે, પણ િયાવજગતમયાં અસમયાનતયા ન હો. હનતુમયાનચયાલીસયા મયાટે બહતુ મોટતું પથ્ય છે, બહતુ મોટતું આવશ્યક સૂત્ર છે.

આપની િીતરી અવસથયા જો ‘સમ’ છે, તો બીજાનયા પ્રમયાણપત્રની આવશ્યકતયા નથી, જીવ્યે જાઓ, જીવ્યે જાઓ.

ગોસવયામીજી કહે છે જે આ ‘હનતુમયાનચયાલીસયા’ વયાંચશે એને ષસષધિ મળશે. હવે મયારયા દદમયાગમયાં વયાંચવયાનયા ઘણયા અથથો છે. વયાંચવતું એટલે ‘હનતુમયાનચયાલીસયા’ની એક નયાનકડી પતુસસતકયા લઈને એનો પયાઠ કરી લેવો? એનો શતું મતલબ છે? ઘણયા મતલબ છે; છોડો. પરંતતુ સીધો-સયાદો અષિપ્રયા્ય લઈએ તો ગોસવયામીજી કહે છે કે ‘હનતુમયાનચયાલીસયા’નતું પઠન, પયાઠ વગેરે જે કરશે એ ષસધિ થઈ જશે. એનયા જીવનમયાં ઘણીબધી ષસષધિઓ

આવી જશે અથવયા તો ‘ઈષત ષસધિમ્’ એટલે પૂણ્ષતયા. જેવી રીતે કોઈ વયાત પૂરી થઈ જા્ય છે ઓ આપણે ઈષત કરી દઈએ છીએ. ષસધિ થવતું એટલે કે પૂણ્ષ થવતું. એક અથ્ષમયાં કહીએ તો, ‘ पायो परम

विश्ाम|’ અને તતુલસીને એ સમ્યે એવતું લયાગ્યતું હશે કે મયારી વયાત કોણ મયાનશે? ગતુરકૃપયાથી હતું મયારયા અંતઃકરણની પ્રવૃષત્ત તમયારી સમક્ષ મૂકું છતું. તમને વ્યયાસપીઠ પર શ્રધિયા છે. હતું મયાનતું છતું ત્યયાં સતુધી િરોસો પણ છે. જેવો હો્ય તેવો. તતુલસીએ િરોસયાની સયાથે ‘મયાનસ’મયાં એક શબદ જોડ્ો છે,

|’ ‘दृढ़ भरोसो

મયારો-તમયારો િરોસો તો બધયામયાં હો્ય છે,પરંતતુ િરોસો દૃઢ હો્ય એવો તતુલસીનો બહતુ પ્રયામયાષણક આગ્રહ છે.

| अष्ट ससद्धि नि वनसि के दाता હનતુમયાનજી, આ અષ્ટ ષસષધિ અને નવ ષનષધનયા દયાતયા છો. એ લયાલચ છે ? એ પ્રલોિન છે ? પ્રલોિન આપે એ સયાધતુ નહીં. આપણયા ષવશ્યાસને દૃઢ કરે એ સયાધતુ. ્યયાદ રયાખજો મયારયાં િયાઈ-બહેનો, િરોસયાનતું તતવ આપણયા બધયાંમયાં પડ્તું છે. આપણી ઓકત નથી કે એ દૃઢ થયા્ય; એ જ દૃઢ કરે છે, એક પરમયાતમયા અને બીજા આપણયા બતુધિપતુરિ.

સંકલન : જયદેવ માંકડ (માનસ હનુમાનચાલીસા,૨૦૧૫)