અન્યોનરી નનંદથા-કૂ્લરીમથાં છેવટે તયો દ્યઃખ જ મળે છે
તાજેતરમાંજ રોરોનાના રારણે લોરોના માન્સમાં આવેલાં પટરવતકાનો અંગેના એર ્સંશોધનનો અહેવાલ વાંચવા મળ્ો. એમાં ્સમાજશાસત્ર અને માન્સશાસત્રના તનષણાતોએ એવું તારણ રાઢું છે રે, રોરોનારાળની તચંતા અને વ્ગ્રતાના રારણે અ્વા લોરડાઉનમાં નવરાધૂપ બે્સી રહેવાના રારણે લોરોનાં સવભાવમાં ્ોડું પટરવતકાન આવ્ું છે. આ ગાળામાં લોરો એરબીજા ્સા્ે ્સીધા ્સંપર્કમાં બહુ રહી ન શક્ા પણ ્સોતશ્લ મીટડ્ાના માધ્મ્ી લોરો એરબીજાના જીવંત ્સંપર્કમાં રહ્ા. આમાં લોરોએ એરબીજા ્સા્ે પોતાના ્સુખદુઃખની વાતો તો રરી પણ તનંદા-રૂ્લી વધારે રરી.
બીજાંના દોરો રાિવા, તનંદા-રૂ્લી રરવી એમાં રશું નવું ન્ી. આ તો જાણે રે માનવસવભાવ છે. હા, એમાં મ્ાકાદાભાન જળવાઇ રહેવું જોઇએ. નહીંતર આ પ્રવૃતત્ત તબનજરરી હૈ્ાઉરાળો જ બની રહે છે. ઘણીવાર તેમાં તવરૃતત પણ આવી જતી હો્ છે.
ભારતનો જ દાખલો લઇએ તો દેશમાં લગ્ો જેવા ્સામાતજર પ્ર્સંગોને ઘણીવાર લોરો પોતાના વૈભવનાં પ્રદશકાનના માધ્મમાં જ િેરવી નાખતા હો્ છે. ્સંપન્ન લોરો પાણીની જેમ પૈ્સા વાપરતા હો્ છે. ભોજન ્સમારંભોમાં એર-એર્ી ચટિ્ાતી વાનગીઓ પીર્સાતી હો્ છે. મહેમાનોના સવાગત માટે અવનવા ઉપા્ો શોધી રાિવામાં આવતા હો્ છે. આમાં ઘણાં મહેમાનો રાજી ્તાં હો્ છે તો ઘણાં મહેમાનોને આમાં પણ રોઇર ને રોઇર ખોડ-ખાંપણ મળી આવતી હો્ છે. ્જામન વધારે ખચયો રરે તો ઘણાંને વાંધો પડતો હો્ છે તો ઘણાંને ઓછો ખચયો રરે તો પણ એની ્સામે વાંધો પડતો હો્ છે. ભોજન ્સમારંભમાં છપપનભોગ રજૂ ્્ો હો્ તો પણ તેમને રૂંઇર ને રૂંઇર ખામી મળી આવે છે. આવા લોરો લગભગ બધે જ મળી આવતા હો્ છે.
માત્ર ભારતમાં જ નહીં, તવશ્વભરમાં આ પ્રવૃતત્ત વત્તે-ઓછે અંશે ત્ા એર ્ા બીજારપે જોવા મળે છે. એનું રારણ એ છે રે આ માનવ સવભાવ બની ગ્ો છે. તનંદા-રૂ્લી એ આપણાં વતકાનનો ભાગ બની ગ્ો છે. દાળમાં મીઠાંની જેમ તે આપણાં વ્તતિતવનો તહસ્સો બની ગ્ાે છે. તનંદા-રૂ્લી ્સા્ેનો આપણો ્સંબંધ પણ દાળ અને મીઠાં જેવો જ છે. જેમ દાળમાં મીઠું પ્રમાણ્સર હો્ તો તે સવાદમાં વધારો રરે છે પણ પ્રમાણભાન ન જળવા્ તો તે સવાદ બગાડી નાખે છે. તનંદા-રૂ્લીનું પણ આવું જ છે. જો તે માપમાં રહે તો જીવનને શુષર ્તું બચાવે છે, પણ માપ ન જળવા્ તો ્સંબંધોમાં ખટાશ લાવી દે છે.
આગળ રહ્ં તેમ તનંદા-રૂ્લી, ટીરા-ટીપપણી વગેરે જ્ાં ્સુધી મ્ાકાદામાં રહે ત્ાં ્સુધી વાંધો આવતો ન્ી. રેટલાર માન્સશાસત્રીઓ તો એવું પણ રહે છે રે, તનંદા-રૂ્લી માપમાં હો્ તો તે મનનો ઉભરો ઠાલવાનું રામ રરે છે જેના્ી હાટકા-એટેર, બલડપ્રેશર ્સતહતના અનેર રોગો્ી બચી જવા્ છે.
તનંદા-રૂ્લી, ટીરા-ટીપપણી ્ોગ્ રીતે અને ્ોગ્ માપમાં ્ા્, તેમાં તવવેર ભાન જળવા્ તો તેની રચનાતમર અ્સર પણ પડતી હો્ છે. ખોટું રરવા માગતા લોરો પર તેના્ી તન્ંત્રણ રહે છે. રાજરારણમાં જેમ તવપક્ષ શા્સર પક્ષને તન્ંત્રણમાં રાખવા માટે જરરી છે તેવી જ રીતે ્સમાજનું સવાસ્થ્ જાળવી રાખવા માટે ટીરા-ટીપપણીનો તવવેરપૂણકા ઉપ્ોગ આવશ્ર છે.
હરીરતમાં તો આપણે જ્ારે અન્ોની તનંદારૂ્લી રરતાં હોઇએ છીએ રે ટીરા રરતાં હોઇએ છીએ ત્ારે તેમનાં દોરો, ભૂલો દશાકાવવા રરતાં્ આપણા મનની ભડા્સ ઠાલવવાનું રામ રરતાં હોઇએ છીએ. એમાં પરોક્ષપણે આપણાં મનમાં રહેલી ઇષ્ાકા પણ વ્તિ ્ઇ જતી હો્ છે. આ દશાકાવે છે રે આપણા પોતાનામાં જ રશીર ખોટ છે. આપણી પા્સે જીવન જીવવાનો ્ોગ્ અતભગમ ન્ી એવું પણ માની શરા્. આપણે જો તન અને મન્ી સવસ્ હોઇશું તો જગત પણ આપણને ્સર્સ અને ્સુંદર લાગવાનું છે.
હરીરતમાં એવું બને છે રે આપણે આપણાં ભાગે આવેલું ્સુખ બરાબર ભોગવી શરતા ન્ી અને પારરાંના ્સુખ્ી દુઃખી ્ઇએ છીએ. આપણને આપણાં ભાણાંમાંનો લાડવો નાનો જ લાગે છે. આ વૃતત્તના રારણે જ આપણે બીજાઓની ખોડખાંપણ રાિવા રે તેમની તનંદા--રૂ્લી રરવા પ્રેરાઇએ છીએ.
ઘણીવાર બીજાઓની તબનજરરી અને ગેરવાજબી ટીરાઓ રરીને આપણને આતમ્સંતોર મળતો હો્ છે. આપણાં મનનો ઉભરો ઠલવાઇ જતો હો્ છે. આ ક્ષતણર ્સંતોર જ આપણા મનમાં િરી્ી અ્સંતોરની આગ પેટાવે છે. આપણે આપણી લીટી મોટી રરવાના બદલે બીજાની લીટી નાની રરવાના પ્ર્ા્સો રરીએ છીએ. આપણું મન તો જાણતું જ હો્ છે રે આપણે ખોટું રરી રહ્ા છીએ. આ અપરાધભાવ આપણને ્સતત ડંખ્ા રરે છે રેમ રે તનંદા-રૂ્લીમાં આપણે બીજાં લોરો ્સા્ે આપણી તુલના રરતાં હોઇએ છીએ. તુલના ્ા્ એટલે એર ્સારં અને બીજંુ ખરાબ અ્વા તો ઓછું ્સારં એવું ્સાતબત રરવાની વૃતત્ત પ્રબળ બનતી હો્ છે. ખરી રીતે આવી તુલનાઓ તબનજરરી હો્ છે. દરેર વ્તતિના ્સમ્-્સંજોગો અલગ અલગ હો્ છે. આવા લોરો વચ્ેની તુલના ખોટાં પટરણામો તરિ જ લઇ જતી હો્ છે. તુલનામાં જ્ારે અન્ લોરો આપણાં રરતાં શ્ેષ્ઠ રે વધુ ્સંપન્ન ્સાતબત ્ા્ છે ત્ારે આપણામાં જે ક્ષોભ ઉતપન્ન ્ા્ છે તે જ આપણને ્સામેવાળામાં ખોડખાંપણ રાિવામાં પ્રવૃત્ત રરે છે અને આપણે આપણી જાતને આશ્વા્સન આપવા માટે ખોટી દલીલો રરતાં હોઇએ છીએ.
બીજાઓની ટીરા રરીને આપણે આપણી જાતને એવું આશ્વા્સન આપવાની રોતશશ રરતાં હોઇએ છીએ રે ્સામેવાળાની જે રૂંઇ તવતશષ્ટતાઓ છે તેમાં ધાડ મારવા જેવું રશું ન્ી. ્સંજોગો આપણને અનુરૂળ હોત તો આપણે એના્ી ક્ાં્ આગળ હોત, આવા વલણ્ી દૂર રહેવાની જરર છે. આવા ઠાલાં આશ્વા્સનો આપણને લાભના બદલે નુક્સાન જ રરે છે એ ્સમજી લેવું જોઇએ.