Beachd Ailein
MÒD IONADAIL SOIRBHEACHAIL eile seachad. Thàinig a’ chlann nan dròbhan gu Mòd Ionadail Inbhir Nis air an deireadh seachdain seo chaidh, agus ged nach robh uimhir de dh’ i nb hi cha’ ga bhailpài rt is a bum ha th le luchd-deasachaidh na cuirme, bha na h-uile ag aontachadh gur e fìor dheagh fhèis abh’ ann. Mar isàbhai st‘ si a’ cheist a bu chudromaiche ciamar a bha ìre na Gàidhlig a chuala britheamhan, agus a rèir aithris bhuapa agus bhon luchdèisteachd, bha cùisean misneachail agus nach math an naidheachd sin.
Chuala mi fhìn cuid a bha fìor mhath, fileanta agus siùbhlach nan cuid còmhraidh agus le stòr fhaclan farsaing, nan deagh theisteanas air anf head ha inn at ha gan tea gasg.B’ e deagh fhoillseachadh eile a bha seo air cànan agus dualchas nan Gàidheal agus gun teagamh chuir e ri ìomhaigh agus inbhe na Gàidhlig mar a tha na Mòdan ionadail agus nàiseanta a’ dèanamh gach bliadhna.
Nuair a dh’fhalbh an taigh-cèilidh chailleadh colaiste nam bailtean! Sin mar a chuir fear à Leòdhas a bheachd an cèill dhomh iomadh bliadhna air ais, agus chan eil teagamh nach eil an saoghal againn nas bochda is cothroman gus dualchas agus eòlas a shùghadh bho na ginealaichean as sine mòran nas tearca na bha.
Tha sinn fortanach gum bheil seirbheis rèidio agus telebhisean againn a tha a’ coileanadh cuid den dleastanas sin ach a dh’aindeoin ealantas nan seirbheisean sin, tha gainnead maoin gan cuingealachadh. Bha mi a’ leughadh pìos a sgrìobh eòlaiche-foghlaim mu cho cudromach ‘s a tha ealain ann an oideachadh agus e ag argamaid nach fhaodar gearradh air ais air na seirbheisean sin ged a tha ionmhas poblach teann. Thug sin orm smaoineachadh air ais air mo làithean bun-sgoile fhìn agus cho beag ‘s a chuala sinn an sin mu dhualchas neo gu dearbh cànan agus thuig mi às ùr cho prìseil ‘s a bha neart na Gàidhlig anns a’ choimhearsnachd san robh mi a’ fàs suas. Far nach eil sluagh ga bruidhinn gu làitheil cha tèid aig cànan sam bith air fàs agus ùrachadh agus ged a tha sgoiltean a’ dèanamh obair ionmholta a’ teagasg na Gàidhlig dha cloinn, tha a’ mhòr-chuid aca ag ionndrainn cothrom èisteachd agus cleachdaidh taobh a-muigh na sgoile, gun iomradh air an eòlas agus am fiosrachadh bho dhaoine nas sine.
Ged a tha sinn a’ dèanamh adhartas ann an iomadach seagh a thaobh ath-bheothachadh na Gàidhlig, feumar aideachadh gum bheil dùbhlain mhòr romhainn fhathast agus ged a tha fuasgladh air na cnapan-starra sin gu ìre an urra ri ionmhas, tha am prìomh fhreagairt ann an cumhachd shluagh na Gàidhlig fhèin. Tha an abairt ‘cleachd i neo caill i’ ‘s dòcha nas fhìor an-diugh na bha riamh! AS ANOTHER successful provincial Mòd closed in Inverness, I noted a leading educationalist’s argument that the arts should be protected from curriculum cuts and I recalled the elderly Gael who told me that when the ceilidh house tradition ceased, the villages lost their colleges.