WOŚ VOŚ POPULI Stoch, Kubacki i bezrobocie

ZZ bezrobociem w Polsce jest trochę jak z postawą naszych skoczków narciarskich na słynnym Turnieju Czterech Skoczni. Sukcesy ostatnich lat to wielka sprawa. Idzie jednak również o to, żeby stały się one normą na lata. Dobrze pamiętam Turnieje Czterech Skoczni z lat 90. Weissflog, Ahonen, Kasai, Goldberger. To były wtedy nazwiska pachnące zwycięstwami, a triumfy przypadały na przemian skoczkom niemieckim, austriackim, fińskim czy japońskim. Polaków próżno było wtedy szukać w okolicach podium. Potem pojawił się Małysz, ale i on był raczej samotnym fajerwerkiem. Dopiero w ostatnich latach jak nie Stoch, to Kubacki. Jak nie Kubacki, to Żyła. A przecież trochę dalej są jeszcze inni. Ta mnogość zaczyna się już przekładać na pewność, że Biało-czerwoni utrzymają się w elicie na dłużej. Że się w niej zadomowią. Wielkim wyzwaniem dla polskiej polityki jest to, by podobnie stało się z bezrobociem. Brak pracy był największą chorobą pierwszych dekad polskiego kapitalizmu. Momentami przekraczało ono nawet 20 proc., a dwucyfrowe bezrobocie mieliśmy jeszcze w 2015 r. Bezrobocie jest katastrofą nie tylko dlatego, że jakaś część populacji w wieku produkcyjnym nie może znaleźć roboty i brakuje im przez to środków do życia, z czym wiążą się niezliczone ludzkie dramaty. Bezrobocie to także symbol, że gospodarka źle działa – że nie wykorzystuje pełni swego potencjału. Bezrobocie

to także zła wiadomość dla wszystkich pracujących. Bo można ich stale szachować hasłem „na twoje miejsce mam pięciu tańszych”. Ale bezrobocie to także wybór polityczny. Każde suwerenne państwo ma możliwości obniżenia bezrobocia do poziomu zwanego pełnym zatrudnieniem. To znaczy sytuacji, że pracują wszyscy, którzy pracować chcą. Państwo może to osiągnąć, wchodząc w rolę „pracodawcy ostatniej szansy”: dając pracę w społecznie potrzebnych sektorach, gdzie rynek nie potrafi wygenerować odpowiednio godnych warunków zatrudnienia. Jeśli państwo tego nie robi, to znaczy, że z jego elitami jest coś nie tak. Prawdopodobnie przyjęły one wygodną dla pracodawców i elit perspektywę, w myśl której bezrobocie jest społecznie użyteczne. Albo że „motywuje ludzi do lepszej pracy”. Nie, nie motywuje! Bezrobocie jest nonsensem. Dlatego trzeba zrobić wszystko, by te 5–6 proc. bezrobocia utrzymać. I żeby Polska – tak jak w skokach – na stałe zawitała do grona krajów, które dają sobie i swoim obywatelom wiele dobrych wiadomości.