ZANDBERG RAZEM!!!

7 listopada w Lublinie powstał pierwszy rzad niepodległej Polski. Na jego czele stanał Ignacy Daszyszynski – socjalista i demokrata. O tej dacie czesto sie dzisiaj zapomina. A szkoda.

11 listopada Rada Regencyjna, powołana przez okupantów i mocno juz skompromitowana w oczach społeczenstwa, oddała władze Piłsudskiemu. Za oficjalna date narodzin Polski uznano ten dzien dopiero w roku 1937, prawie 20 lat pózniej. W 20-leciu dla srodowisk demokratycznych, postepowych, lewicowych poczatek niepodległosci liczył sie od 7 listopada. Dzis, ponad sto lat pózniej, nie ma co przykładac wielkiej wagi do tamtego sporu o daty. Warto jednak przypomniec sam rzad Daszynskiego. To był rzad przełomu. Dzieki niemu polska niepodległosc oparła sie na demokratycznych rzadach wiekszosci. W manifescie Rzadu Ludowego ogłoszono, ze musza odbyc sie demokratyczne wybory, w których głosowac i kandydowac beda na równi mezczyzni i kobiety. Rzad zadeklarował – a w tamtych czasach nie było to bynajmniej dla wszystkich oczywiste – ze wszyscy obywatele i obywatelki II Rzeczypospolitej sa równi bez wzgledu na pochodzenie, wyznanie czy narodowosc. Polacy, Zydzi, Ukraincy i wiele innych grup, które mieszkały na terenie nowego panstwa, zyskali równe prawa do wolnosci słowa, sumienia, organizowania demonstracji, zrzeszania sie i strajku. Premier-socjalista wywarł wpływ na kształt odrodzonej Polski. Rzad oglosił, ze dzien pracy w nowym panstwie polskim bedzie wynosic osiem godzin. W tamtym czasie to była rewolucyjna idea, atakowana równie zajadle, jak dzis skracanie dnia pracy. Pracownicy mieli zostac objeci ubezpieczeniem „od bezrobocia, chorób i na starosc”, zasiłkami dla bezrobotnych, publiczna ochrona zdrowia i systemem emerytalnym. Polska szkoła – byc darmowa i obowiazkowa dla wszystkich.

To nie był przypadek. Za powstaniem II Rzeczypospolitej stała w koncu w duzym stopniu lewica. Kiedy endecja kolaborowała z rosyjskim zaborca, to socjalisci walczyli z caratem. Prawa pracownicze, prawa kobiet, prawa mniejszosci były dla nich nie mniej wazne niz niepodległosc. Dzieki nim wolna Polska rodziła sie jako kraj demokratyczny i nowoczesny. Nie jest to oczywiscie w smak tym, którzy wola machac flaga, niz faktycznie wgłebic sie w historie własnego panstwa.

W Swieto Niepodległosci warto złozyc kwiaty pod pomnikiem Daszynskiego. Warto o nim pamietac tym bardziej, im bardziej niektórzy by chcieli go zapomniec.