KONTROWERSJE WOKÓŁ 11 LISTOPADA
WII RP toczyły się ostre spory, jaką datę uznać za dzień odzyskania przez Polskę niepodległości.dopiero w 1937 r. dzień 11 listopada stał się świętem państwowym. Data święta upamiętniającego odrodzenie się Polski była w czasach międzywojennych przedmiotem licznych kontrowersji. Siły polityczne różniły się między sobą co do tego, który dzień jesieni 1918 r. należy wybrać na świętowanie. Aż do roku 1937 jedynym świętem państwowym, ustanowionym już w 1919 r. przez Sejm Ustawodawczy, była rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja. Pierwsze obchody Święta Niepodległości jako święta państwowego odbyły się dopiero w 1937 r. Ustanowił je Sejm ustawą, w której zapisano: „Dzień 11 listopada, jako rocznica odzyskania przez naród Polski niepodległego bytu i jako dzień po wsze czasy związany z wielkim imieniem Józefa Piłsudskiego, zwycięskiego Wodza Narodu w walkach o wolność ojczyzny – jest uroczystym Świętem Niepodległości”. Był to dzień wolny od pracy i nauki w szkołach.
Jak świętowano
11 listopada odbywały się głównie uroczystości wojskowe. Tego dnia obchodzono przekazanie przez Radę Regencyjną Józefowi Piłsudskiemu władzy wojskowej. Świętowano też podpisanie przez Niemcy zawieszenia broni kończącego I wojnę światową we francuskim Compiegne. Był to dzień uroczysty, odbywały się parady wojskowe, msze w intencji ojczyzny, akademie patriotyczne, ceremonie państwowe, wręczanie orderów. Formalnie 11 listopada uznano za datę odzyskania niepodległości w roku 1926. Józef Piłsudski, który był wtedy premierem, w wydanym rozporządzeniu napisał – naród polski będzie obchodził „ósmą rocznicę zrzucenia jarzma niewoli”. Uroczyście świętowano zwłaszcza w dziesiątą rocznicę. W Warszawie odbył się odświętny pochód żołnierzy odtwarzających historyczne oddziały walczące o wolność Polski, stołeczny pl. Saski nazwano pl. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Gmachy państwowe udekorowano girlandami i flagami narodowymi. W Święto Niepodległości 1934 r. ostatni raz defiladę wojskową na Polu Mokotowskim odebrał ciężko chory marszałek Piłsudski. Trzy lata później, gdy było to już święto państwowe, oprócz uroczystej defilady zorganizowano m.in. zbiórkę funduszy na dozbrojenie armii. Przed wybuchem wojny obchody Święta Niepodległości odbyły się jeszcze tylko raz w 1938 r., w 20. rocznicę. W Warszawie urządzono wielką defiladę wojskową, którą odbierał marszałek Edward Rydz-śmigły. Miejscem, gdzie Święto Niepodległości szczególnie celebrowano, był Cieszyn i włączone do Polski Zaolzie. W uroczystościach udział wzięli najwyżsi dostojnicy z prezydentem Ignacym Mościckim i premierem rządu gen. Felicjanem Sławojem Składkowskim.
Kłopotliwa data
Zwolennicy marszałka Piłsudskiego za najważniejsze wydarzenie związane z odzyskaniem niepodległości uważali przybycie Marszałka 10 listopada do Warszawy z twierdzy magdeburskiej. Brali też pod uwagę następny dzień, gdy ustanowiona przez austriackich i niemieckich zaborców Rada Regencyjna przekazała mu dowodzenie nad armią, czy 14 listopada, gdy Piłsudski przejął od Rady pełnię władzy politycznej. Środowiska konserwatywne uznawały, że Polska stała się krajem niepodległym już 7 października, kiedy to Rada Regencyjna ogłosiła jej niezależność. Proponowały też dzień 5 listopada, nawiązujący do powołania jeszcze w 1916 r. przez cesarzy Austrii i Niemiec Królestwa Polskiego. Z kolei lewica świętowała 7 listopada, kiedy to w Lublinie socjalista Ignacy Daszyński utworzył Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej. Ludowcy dużą wagę przywiązywali do daty 28 października, gdy Wincenty Witos, lider PSL „Piast”, powołał w Krakowie Polską Komisję Likwidacyjną.