Medikasie vir gender-onseker tieners
Die liggaamlike veranderings van tieners wat voel hulle is met die verkeerde geslag gebore, kan met medikasie vertraag word
OP DIE oog af lyk dit na ’n klein rabbedoe met lang, los hare in ’n rok wat wawiele op die grasperk doen. Warner (9) is met die geslagsorgane van ’n seuntjie gebore, maar het vroeg- vroeg al laat hoor: “Mamma, ek dink God het ’n fout gemaak. Ek is ’n meisietjie.”
Haar kind verkies pienk en glinstergoedjies, vertel Melissa van Ottowa, Kanada, in ’ n nuwe BBC- dokumentêr, Transgender Kids: Who Knows Best?, wat onlangs op DStv te sien was.
“Daar is niks mee verkeerd om ’ n seuntjie te wees nie, maar ek geniet dit nie om een te wees nie,” sê Warner in die dokkie oor kinders wat onseker is oor hul genderidentiteit.
Die dokkie handel onder r meer daaroor dat kinderss soos Warner sogenaamde e hormoonblokkeerders kan n gebruik om hul fisieke ont- wikkel ing gedurende e puberteit as’t ware te stol tott hulle sowat 16 is.
Op dié ouderdom kan hullle self besluit of hulle metet estrogeen- of testosteroon-n- behandeling wil begin om verder as vrou of man te ontwikkel.
Hierdie hormoonblokkeerders word in Europa, Noord-Amerika en ook hier in Suid-Afrika voorgeskryf vir kinders met genderdisforie, die term vir ’n ongelukkigheid en kwaai ongemak met die geslag wat die dokter geïdentifiseer het toe hulle gebore is.
Op vier het sy al geweet sy is ongelukkig in haar seuntjielyf, vertel ’n tiener, Ella, in die BBC-dokkie.
Op 12 het sy hormoonblokkeerders begin neem en twee jaar later die vrou- like hormoon estrogeen begin gebruik voor sy op 16 ’n operasie ondergaan het. “Ek kan eindelik in die spieël kyk en ’n meisie sien terugkyk na my toe . . . ”
WAT IS HORMOONBLOKKEERDERS?
Dit is al sedert 2011 deel van die standaardsorg van die Wêreldberoepsvereniging vir Transgendergesondheid en word ook in Suid-Afrika voorgeskryf, sê die transgenderspesialis Ronald Addinall van die Rooi Kruis-kinderhospitaal in Kaapstad se genderidentiteitsontwikkelingsdiens.
Die persentasie adolessente vir wie hormoonblokkeerders in Suid-Afrika aanbeveel word, is onbekend, nes elders ter wêreld.
Die blokkeerders – ook bekend as puberteitinhibeerders of hormoononderdrukkers – kan ingeplant word of van maandeliks tot halfjaarliks ingespuit word. Dit bevat middels wat die liggaamlike veranderings tydens puberteit vertraag.
Dit keer byvoorbeeld dat tienerseuns gesigshare en ’n adamsappel en meisies borste ontwikkel, verduidelik Ronald.
Kenners meen dit gee tieners met genderdisforie kans om te besluit in watter gender hulle tuis voel; dus verminder dit die druk wat hulle ervaar.
WANNEER WORD DIT VOORGESKRYF?
“Hormoonblokkeerders word oorweeg vir tieners wat sedert hul kinderjare aanhoudend daarop aandring dat hulle van die teenoorgestelde geslag is,” sê Chris McLachlan, ’n kliniese sielkundige in KwaZulu-Natal wat onder meer in transgesondheid spesialiseer.
Sulke tieners se gevoel van ongemak met die geslag waarmee hulle gebore is, is “aanhoudend, indringend en veroorsaak hewige ontsteltenis”, sê Ronald.
Daar is nie iets soos bloedtoetse wat gedoen kan word om te bepaal of ’n kind transgender is nie.
Fyn waarneming deur kundiges en gesinslede van kleins af is belangrik om te help besluit wanneer en of dit gepas sou wees om hormoonblokkeerders te gebruik.
Die regte benadering is om jou deur die kind of tiener te laat lei, en die ideaal is dat ’n multidissiplinêre span – onder wie psigiaters, sielkundiges, endokrinoloë en maatskaplike werkers – saamwerk om te bepaal of ’n tiener genderdisforie ervaar.
Maar dis nie aldag moontlik op kleiner plekke of in alle provinsies nie, sê Chris.
Die proses sal voortduur tot die hele span kenners, die kind en sy ouers of voogde gemaklik met die besluit voel om hormoonblokkeerders te gebruik.
Die middels kos sowat R2 500 per maand. Mediese fondse betaal nie op die oomblik hiervoor nie, maar dit sal hopelik binnekort verander, meen Ronald.
Nie alle transgender adolessente wil noodwendig hul puberteit met blokkeeerders stuit nie, sê Ronald. Hulle kan onder meer gender-niekonformerend wees. (Sien die kassie.)
Dit is belangrik om ook die ouers van sulke tieners by te staan. “Hulle het jare lank gedink hul kind is byvoorbeeld ’n dogter en nou is hul kind ’n seun,” sê Chris.
“Hulle moet dikwels eers oor hul ‘verlies’ rou voor hulle hul seun of dogter kan aanvaar. Baie ouers ondervind dit as ’n baie eensame pad.”
Nie almal wat as kind genderdisforie ondervind, sal eindelik die oorgang na die teenoorgestelde geslag maak nie. Studies in Europa en Noord-Amerika wys trouens tot 80% van transgender kinders aanvaar wel later die gender wat by geboorte aan hulle toegeken is.
Sodra hulle die gebruik van die hormoonblokkeerders staak, ondergaan sulke tieners die gewone hormonale veranderings van hul aangebore geslag.
By die 20 tot 40% wat besluit om met die geslagsoorgang voort te gaan, word die hormoonblokkeerders dan vervang met hormone van die geslag wat die tiener verlang. Volgens ander studies is dit sowat 10%.
’n Nog kleiner persentasie voltooi die proses met operasies sodat hulle kan tuis voel in daardie liggaam wat hulle verlang.
‘Ek kan eindelik in die spieël kyk en ’n meisie sien terugkyk na my toe’