Wat jy moet weet van Fica
Dit is nou maar so dat ons vir al wat ’n finansiële ooreenkoms is, moet ‘fica’. Hier is jou strategie om dié papieroorlog te wen
OF JY nou ’n nuwe selfoonkontrak wil aangaan, eiendom wil huur of net ’n klere- of bankrekening wil open, die Wet op die Finansiële Intelligensiesen-trum, oftewel Fica, is sedert 2003 die eerste hekkie waaroor jy moet kom.
In ’n neutedop beteken dit dat jy, as die aansoeker, aan die potensiële diensverskaffer dokumente moet toon wat jou persoonlike inligting staaf.
Dan is jy gefica en kan die finansiële ooreenkoms aangegaan word.
Dit klink dalk na rompslomp, maar die doel daarvan is om finansiële misdaad en korrupsie te bekamp; iets waarvan ook jý ’n slagoffer kan word. Soortgelyke wetgewing bestaan ook in ander lande.
Danksy Fica het alle finansiële transaksies nou ’n papierspoor wat gevolg kan word om bedrog te voorkom of te ondersoek.
Ons kyk watter dokumente jy gereed moet hê om pynloos te fifica.
WAT HET JY NODIG?
Aanvanklik het finansiële instellings se Fica-vereistes verskil, wat groot verwarring veroorsaak het.
Maatskappye en reguleerders het egter die afgelope paar jaar koppe bymekaargesit sodat die vereistes nou meer konsekwent is.
Kortliks opgesom, moet jy geldige dokumente voorlê waarmee jy drie dinge staaf: jou identiteit, woonadres en bankinligting.
Onthou, jy kan nie een dokument vir al drie gebruik nie. Dit moet verskillende dokumente wees ter stawing van elk. Hier volg ’n basiese lys* dokumente wat jy daarvoor kan gebruik.
1. JOU IDENTITEIT
Hiervoor het jy jou groen ID-boekie (met staafkode) of die nuwe slimkaart-ID nodig. As jy ’n afskrif van jou ID wil gee, hoef dit nie gesertifiseer te wees nie, maar jy sal die oorspronklike ook op versoek moet kan wys. As jy nie ’n ID het nie, sal jy vooraf die diensverskaffer moet vra of jou paspoort of rybewys voldoende sal wees.
2. WAAR JY WOON
Jy benodig net een dokument om jou vaste woonadres te bevestig; tog is dit iets waarmee baie mense probleme ervaar. Jou naam en woonadres moet albei op die dokument staan. Oorspronklike dokumente hoef nie gesertifiseer te wees nie.
Belangrik: Die dokumente moet minder as drie maande oud wees.
Oor die algemeen word e-posse en internetdrukstukke nie aanvaar nie. Hier is die opsies: ’n Munisipale rekening vir jou huis of woonstel. Korrespondensie van ’n beheerliggaam of aandeelblokvereniging as jy in ’n kompleks woon. Jou salarisstrokie. ’n Rekening of staat van ’n maatskappy wat gekontrakteer is om dienste by jou eiendom te lewer en gereeld ’n rekening stuur, byvoorbeeld tuin-, swembad- of veiligheidsdienste. ’n Telkom-rekening. ’n Selfoonrekening, byvoorbeeld van Vodacom of Cell C. ’n Winkelrekening, byvoorbeeld van Woolworths of Edgars. ’n Studenteregistrasiebrief: enige formele kommunikasie van ’n tersiêre instelling wat na jou woonadres gestuur is en wys dat jy ’n geregistreerde student is. Dié dokument moet minder as 12 maande oud wees. ’n Huurooreenkoms met die naam, besonderhede en handtekening van die huurder en verhuurder, die termyn waarvoor die huurkontrak geld, die erfnommer of straatadres, die huurkontraknommer en die datum waarop die ooreenkoms geteken is. ’n Korttermynversekeringsdokument: Dit moet die polisbylae, wat die bewys van huisinhoudsversekering is, sowel as jou naam en woonadres insluit. ’n Suid-Afrikaanse Inkomste- diens-belastingopgawe of IRP5: uitgereik deur ’n werkgewer met jou naam en woonadres. ’n Motorlisensiedokument met jou naam en woonadres. En as jy nie woonadres kan bewys nie?
Iemand wat op dieselfde perseel woon, kan ’n beëdigde verklaring aflê dat jy ook daar woon. Hy/sy moet ’n afskrif van hul ID en bewys van woonadres insluit; dieselfde adres waar jy woon.
3. JOU BANKINLIGTING
Vir finansiële ooreenkomste, soos beleggings waar jou geld deur ’n debietorder afgetrek word, behoort jy gevra te word om jou bankinligting te staaf.
Die volgende dokumente is geldig en hoef nie gesertifiseer te word nie (onthou, dit moet minder as drie maande oud wees): Jou bankstaat op ’n amptelike briefhoof. ’n Brief van die bank op ’n amptelike briefhoof wat jou rekeningnommer, persoonlike besonderhede en soort rekening (byvoorbeeld tjek- of kredietrekening) bevestig.