HELP! HOE KRY EK ’N SKOOL VIR MY KIND?
Om jou bloedjie in te skryf kan ’n kopseer wees as jy nie presies weet hoe dit werk nie. Ons sê jou wat jy moet weet
MET sterre of trane in die oë, soms sommer albei, durf elke gr. 1’tjie jaarliks die eerste skooldag aan. Ma en pa sukkel ook met ’ n effense knop in die keel of ’n klammigheid in die oog. Maar deesdae is daar nuwe emosies wat ouers ervaar wanneer dié mylpaal aanbreek: verligting en dankbaarheid dat hul kind by die skool van hul keuse instap, of teleurstelling en kommer omdat hul bloedjie noodgedwonge hul skoolloopbaan begin by ’n instelling wat nie hul eerste keuse was nie.
Ál meer ouers moet elke jaar teleurgesteld alternatiewe soek wanneer hulle die deur gewys word.
Hiervan het Sharon (’n skuilnaam) eerstehandse ervaring. Dié ma van Kaapstad het haar oudste dogtertjie in 2013 by ’n skool in die suidelike voorstede ingeskryf, naby die huis waar sy en haar gesin saam met haar ma gewoon het.
Vir Sharon was dit logies om haar jongste by dieselfde laerskool in te skryf. Maar in 2017 het sy skielik met ’n krisis op hande gesit toe haar jongste se aansoek vir gr. R afgekeur word. Die rede? Die gesin het intussen verhuis en woon nie meer naby die skool nie.
“Ek was verpletter. Ek het dit glad nie verwag nie, veral omdat ons so deel van die skoolgemeenskap geword het.”
Boonop woon haar ma, wat bedags na die kinders omsien terwyl Sharon in die stad werk, steeds in die omgewing. Haar man werk ook naby die skool. “Dis moeilik genoeg om een kind skool toe en terug te vat. Nou moet jy heen en weer na nog ’n skool toe ry.”
Sharon het haar nie so maklik van stryk laat bring nie. Toe vanjaar se inskrywings vir gr. 1 open, het sy die Wes-Kaapse Onderwysdepartement om hulp genader.
Die departement het toegegee haar versoek is redelik, maar het ook laat blyk hulle kan nie by die skool se toelatingsproses inmeng nie. Sy het die e-pos waarin die departement haar aansoek ondersteun aan die skool gestuur, maar wag steeds om te hoor of die aansoek suksesvol is.
“Ek word nie maklik ontsteld nie, maar wanneer dit by my kinders kom, is dit asof my dierlike instinkte inskop. Dit klink dalk puntenerig, maar vir my is dit iets wat potensieel haar hele lewe kan beïnvloed. ”
DIE jaarlikse stryd om jou kind by ’n skool van jou keuse in te skryf het baie te doen met verstedeliking en bevolkingsgroei, meen kenners. “Dis ’n kombinasie van die toenemende vraag na gehalteonderrig, ekonomiese faktore wat ál meer mense na stedelike gebiede lok en die beperkte keuse van skole wat gehalteonderrig bied,” verduidelik prof. Ruksana Osman, onderwyskenner aan die Universiteit van die Witwatersrand.
In Gauteng is selfs sedert 2016 ’n aanlyn registrasieproses vir gr. 1- en gr. 8-leerders in ’n poging om die aansoekproses gladder te laat verloop en lang toue by skole te bekamp. Registrasie vir 2019 het reeds op Maandag 16 April begin en duur tot 28 Mei, en op die eerste dag het ’ n allemintige 153 770 ouers aansoekvorms suksesvol ingevul.
In ander provinsies word ’ n ander proses gevolg. (Sien die kassie heel regs bo.)
WAT WORD IN AG GENEEM?
Jy kan jou kind by enige skool inskryf, maar ’n skool se individuele toelatingsbeleid en beskikbare getal plekke sal bepaal of die kind aanvaar word of nie.
“’n Skool se beheerliggaam moet ooreenkomstig art. 5 van die SuidAfrikaanse Skolewet ’n beleid opstel wat toelatingskriteria bepaal,” verduidelik Jaco. “Daarin word die ouer se woon- en werkplek gewoonlik in ag geneem, of daar reeds ’n boetie of sussie in die skool is en, in die geval van gr. 1-toelating, of die leerder uit die laerskool se eie kleuterskool kom.”
Volgens hom kan elke skool self bepaal of hulle ’n radius het vir ouers se woon- adres wat voorkeur kry en hoe groot die radius is. “In Gauteng bepaal die regulasies tans dat dit 5 km is.”
Selfs al woon ’n ouer binne die bepaalde radius, kan ’n kind toelating geweier word as die skool reeds vol is.
WAT DOEN EK AS MY KIND NIE AANVAAR WORD NIE?
Dit word aanbeveel dat ouers eerstens so vroeg moontlik by die skool van hul keuse inskryf, maar hulle het ook die keuse om appèl aan te teken by die provinsiale onderwysminister as hul aansoek onsuksesvol was.
“Daar rus ’n grondwetlike plig op die staat om onderrig te verskaf,” sê Jaco. “As alle skole in jou omgewing vol is, moet die departement ouers help om plek in ’n skool te kry waar daar wel nog plek is. Maar die ouer sal steeds deur die toelatingsproses moet gaan van die skool wat die departement aanbeveel.”
WAT VAN TOELATINGSGELD EN -TOETSE?
Dit is onwettig om met die registrasieproses toelatingsgeld te eis, kragtens art. 39(5) van die Skolewet, sê Jaco.
Dit is ook kragtens art. 5(2) van die Skolewet onwettig om ’n kind te verplig om ’n toelatingstoets te skryf, sê Jaco.
Volgens Elijah Mahlangu, woordvoerder vir die departement van basiese onderwys, gebeur toelatingstoetse wel in sommige skole, maar dit is nie veronderstel om ’n kind van toegang te weerhou nie. Dit word net gedoen om te bepaal op watter kognitiewe vlak die kind is. EKSTRA BRON: TIMESLIVE. CO.ZA