KOM LAAT ONS PRÁÁT!
Digitale kommunikasie bedreig gewone gesprekvoering en dus verhoudings. Kenners gee raad
NET voor die hoogtepunt van die dramatiese storie wat jy vertel, val die bliep jou in die rede. En die volgende oomblik verskyn die selfoon. “Asseblief, vertel verder, ek luister,” probeer jou gespreksmaat jou gerusstel terwyl sy oë strak op sy foonskerm fokus. Maar jy het nie meer lus vir praat nie; die gesprek is pas in die wiele gery.
Al leef ons in die era van kommunikasie, raak dit ál moeiliker om ’n gewone gesprek met iemand te voer. Buiten dat die alomteenwoordige selfoon gesprekke onderbreek, meen kenners dit bedreig ook die kuns van gesels.
Dis ook nou, in dié tyd van feestelike samesyn, dat mense voel hulle kompeteer met digitale skerms om die persoonlike aandag van familie en vriende.
Want al kommunikeer ons danksy slimfone en sosiale media meer met mekaar as ooit tevore, is dit nie noodwendig goeie interaksie nie. “Dis makliker om ’n teksboodskap te stuur as om ’n tweerigtinggesprek te voer,” sê Juanita Vorster, ’n kommunikasiestrateeg van die agentskap At That Point.
“Ons gesels makliker met behulp van tegnologie, want dit laat ons ontsnap van gesprekke met moeilike vrae en konfrontasie,” beaam dr. Thalyta Swanepoel, verbonde aan die Noordwes-universiteit se Skool vir Kommunikasiestudies.
Die prys wat ons vir dié gerief betaal, is dat mense nie meer weet hoe om oor ditjies en datjies met mekaar te gesels nie, meen Sherry Turkle, ’n sielkundige en die skrywer van Alone Together: Why We Expect More from Technology and Less from Each Other. Dieper gesprekke bly dan ook in die slag.
“Die verlies aan persoonlike gesprekke hou gevare in,” maan ook prof. Kobus du Plooy, ’n kliniese sielkundige verbonde aan die Noordwes-universiteit se Instituut vir Sielkunde en Welstand.
“Ons kry ons erkenning, ondersteuning en empatie uit dieper verhoudings en die gesprekke wat daarmee saamgaan. Wanneer ons hierdie gesprekke met blitskommunikasie vervang, raak die subtiele aspekte van gesprekvoering, soos lyftaal en stemtoon, verlore en dit skep ruimte vir misinterpretasie.”
“In gesprekvoering is wat gesê word dikwels nie so belangrik soos hóé dit gesê word nie: jou stemtoon, jou woordkeuses en ook nieverbale kommunikasie,” beaam Juanita. Benewens moontlike misverstande maak die alewige onderbrekings deur slimfone ons ongesellig in geselskap en dís sleg vir intieme verhoudings.
Die negatiewe invloed van te veel skermtyd op ons verhoudings, geestesgesondheid en karakterontwikkeling pla ook die gedragswetenskaplike dr. Denise Bjorkman. Al is dit makliker om deur digitale media bande te smee, waarsku sy teen die gevare van ’n oorblootstelling daaraan: “Navorsing toon mense verloor emosionele diepte.”
Ons het die kenners gevra hoe ons die kuns van doodgewone gesprekvoering, en daarmee gesonde menslike verhoudings, kan bewaar te midde van toenemende digitale kommunikasie.
LEER JOU KINDERS VAN KLEINS AF GESPREKKE VOER
Kinders moet weet reëls oor basiese hoflikheid geld ook vir gesprekke: Leer hulle om op ander se lyftaal ingestel te wees, om nie iemand in die rede te val nie, mense in die oë te kyk en interaksie te
sien as ’n geleentheid om te groei en nie net om ’n eie mening te hê nie.
Gesels van jongs af met jou kinders en leer hulle ’n gesprek verg inspanning om ook te luister, want dit is baie belangrik in verhoudings.
Gee jou kinders ruimte om net kind te wees; laat hulle speel en maats maak. Gesprekvoering sal vanself hieruit spruit.
Leer jou kinders oor die uitwerking van nieverbale kommunikasie en watter vaardighede hulle nodig het om aan te pas by sosiale situasies waaraan hulle nie gewoond is nie. dis nie nodig om in jou dop te kruip nie; verander liewer jou ingesteldheid. Hier is ’n paar wenke om dit vir jou makliker te maak: Beskou dit as ’n geleentheid om meer oor ander mense te leer. Vra hulle uit, luister na hul antwoorde en gebruik dit om jou gesprek in ’n rigting te stuur. Moenie geslote vrae stel wat net met ’n bot “ja” of “nee” beantwoord kan word nie. Ope vrae wat ’n vollediger antwoord vereis, moedig gesprek aan. Vra die ander mens se mening oor dinge. Weet jy skielik nie meer wat om te sê om die gesprek aan die gang te hou nie? Vra jou gespreksgenoot uit oor iets wat hy of sy vroeër genoem het. Let op jou liggaamstaal. Behou oogkontak, knik wanneer toepaslik, moenie jou arms kruis nie en leun vorentoe om te wys jy stel belang, sê Courtenay Klue van The School of Etiquette in Johannesburg Hoe gemaak as jy nie weet hoe om die gesprek af te sluit by ’n samekoms met mense wat jy nie goed ken nie? Die Britse etiketkenner Diana Mather gee dié raad: “Sê iets soos: ‘Dit was lekker om jou te ontmoet, maar ek is seker daar is nog baie ander mense met wie jy wil praat.’ ”
EN HOE GEMAAK AS IEMAND DIE GESPREK OORHEERS?
Een van die grootste geheime van gesels is dat jy moet weet wanneer om stil te bly en die ander een te laat praat.
Die Amerikaanse psigiater dr. Mark Goulston stel in sy boek Just Listen: Discover the Secret to Getting Through to Absolutely Anyone ’n 20-sekondes-reël voor: Gedurende die eerste 20 sekondes wat jy praat, is jou lig groen. As jy aanhou praat, raak jou lig oranje, en as jy ná 40 sekondes nog altyd aan die praat is, raak dit rooi.
Die boodskap? Moenie te lank aanhou babbel nie.
Die meeste praters besef gewoonlik die een of ander tyd hulle oorheers ’n gesprek. Bewaar jou verhouding deur eerder op ’n natuurlike pouse te wag as om die ander persoon in die rede te val, is Kobus se raad.
Wanneer jy wel die kwessie takel, is dit belangrik om jou sinne te begin met “ek hoor wat jy sê” of “ek voel eerder” pleks daarvan om aanvallend te wees.
As jy self die skuldige party is, ondersoek hoekom jy so baie praat, sê Juanita. Vir baie mense gaan dit oor spanning of om ander te beïndruk.
Onthou dat jy juis nié beïndruk wanneer niemand anders ’n kans kry om te praat nie.
‘Alewige onderbrekings deur slimfone maak ons ongesellig in geselskap’