Spannende boeke vir lesers met senuwees van staal

André Krüger beantwoord drie vrae oor Geen engel nie, wat die verhaal is van 'n seun se swaar grootword in Randfo n t e i n e n Germiston – waar jou huis nie altyd jou hawe is nie. Daarna kom die verbeteringskool, die army, geldmaak met sigarette smokkel, en Sunnyside se onderwêreld.

Voor in die boek sê jy dis nie die waarheid nie, maar die waarheid is wel in die boek. En dan wys jy onder jou bedankings agterin middelvinger vir “al die twyfelaars, ondergrawers en lunsrieme in ’n skrywer se duister verlede”. Is hierdie paragrafie ook nie die waarheid nie?

Ja-nee. Die bedankings agterin is eintlik om my te amuseer. Skryf is 'n eensame aktiwiteit en elke afwysing van 'n manuskrip is pynlik. Dit help om soms vir almal tong uit te steek. Maar in elk geval, ons lewe mos nou in die postwaarheidwêreld, nie waar nie?

Die sigaretsmokkelary wat nou in die inperking aan die gang is, is seker kinderspeletjies vergeleke met wat in jou boek aangaan.

Lank voor ek die boek geskryf het, het ek die oud-BBC-verslaggewer Misha Glenny se boek McMafia gelees en toe besef hoe groot die smokkelhandel is. Volgens bronne word geskat 456 miljard sigarette word jaarliks onwettig verkoop. Dit is 'n baie winsgewende bedryf, en minder riskant omdat die strawwe nie vergelykbaar is met byvoorbeeld dwelmsmokkelary nie. Wat my veral opgeval het, is hoe die oudgeheimedienstepersoneel van die destydse Oosbloklande op 'n georganiseerde wyse daarby betrokke geraak het. Dit is 'n bedryf, en die vraag ontstaan dan onwillekeurig hoe dit in die hoofstroomekonomie geïntegreer word. Die smokkelprofyt moet êrens uitkom.

Meer as een van jou karakters in die ongure wêreld wat jy skep, het ’n ding oor Afrikaans en wil hê veral die hoofkarakter moet dit ordentlik praat.

Ek is lief vir die taal, en hoe meer dit onder druk kom, hoe liewer is ek daarvoor. As skrywer is 'n mens ook besonder bedag op die verskil tussen hoe ons 'n taal skryf (formeel) en hoe ons dit praat (informeel). Skrywers moet albei doen om 'n oortuigende verhaal te vertel. Dit is ook so dat mense beoordeel word na aanleiding van hoe hulle praat – dis hoe die hoofkarakter dit ook verstaan. Praat jou karakters egter te suiwer, verfomfaai jy die storie. ■