Nuut op die rakke
Boeke vol feite vir jonges en oues
Deur JENNIFER Z. PAXTON. Illustrasies: KATY WIEDEMANN (In Suid-Afrika uitgegee deur Protea Boekhuis, R429*)
“Hierdie boek is vir enigiemand van nege tot 99 wat in die menslike liggaam belangstel.” So sê dr. Jennifer Paxton van Anatomicum, die vierde boek in die Welkom by die museum-reeks. Sy doseer anatomie aan die Universiteit van Edinburgh en is ook verbonde aan die Paxton Lab, wat navorsing doen oor die ontwikkeling van nuwe weefsel van die spier-skeletstelsel vir inplanting ná ’n besering of siekte. Daarom is sy uitstekend toegerus om die werking van die menslike liggaam te verduidelik, maar nie in stowwerige taal nie.
“Al ken ek die onderwerp baie goed omdat ek anatomie doseer, moes ek navorsing doen oor hoe ander mense hierdie kennis aan die publiek oorgedra het. Ek moes ’n taal kry wat ’n mens kan gebruik om ’n ingewikkelde onderwerp verteerbaar te maak,” sê sy in ’n video-onderhoud wat op Twitter geplaas is.
Die taal is inderdaad op die man af, en feite word helder en sistematies oorgedra sodat oud en jonk kan verstaan hoe die liggaam se binnekant byvoorbeeld lyk of hoe spiere gebruik word om emosies te wys of hoe ’n mens uit een enkele selletjie ontwikkel.
Jennifer vertel hoe die illustrasies tot stand gekom het: “Ek het vir Katy Wiedemann voorstelle gestuur, maar dit was standaardakademiese illustrasies. Sy het toe haar artistieke vaardighede gebruik om die pragtige illustrasies en diagramme te maak wat vandag in die boek te sien is. Een van my gunstelinge is haar illustrasie van die gewrigte. Sy wys op ’n unieke manier hoe jou gewrigte lyk en beweeg. Dit laat jou na die liggaam kyk as ’n masjien. Haar aandag aan anatomiese detail en verskillende aansigte is visueel ongelooflik.”
As jy Katy google om haar beter te leer ken, kry jy haar nie op ’n universiteit se webtuiste nie; wel by femaletattooers.com. Sy is ’n Amerikaanse tatoekunstenaar, maar het ook ’n kursus in wetenskapillustrasies gedoen. Sy vertel in ’n aanlyn onderhoud sy het haar ouers gevra om vir haar 12de verjaardag vir haar antieke anatomieboeke present te gee.
“Ek het altyd geweet ek wou ’n kunstenaar wees, maar wanneer ek vir mense vertel het watter soort tekenings ek wou doen, het hulle altyd gereageer met die teleurstellende stelling dat dit eenvoudig nie meer gedoen word nie. Die ou illustrasies was so anders as dié in my wetenskaphandboeke op skool. Laasgenoemde was stokstyf en steriel in vergelyking met die dramatiese liggame in die boeke wat ek versamel het.”
Haar 50 illustrasies in hierdie boek sluit in die spier- en skeletstelsel, skedel, kardiovaskulêre en asemhalingstelsels, immuun- en limfatiese stelsels.
Anatomicum is meer as ’n leer- en leesboek; dis ’n versamelstuk-kunsboek.