JOU REGTE IN ’N SAAMWOONVERHOUDING

Paartjies wat hulle in ’n saamwoonverhouding bevind, geniet nie outomaties dieselfde wetlike beskerming en regte as getroude pare nie. Hier is wat jy moet weet as jy en jou lewensmaat saamwoon

1 Wat is ’n saamwoonverhouding?

Dit is as jy en jou lewensmaat elke aspek van jul lewe – soos verblyf, finansies en huishoudelike verantwoordelikhede – deel, maar nie getroud of in ’n burgerlike vennootskap is nie, sê Danielle Mylie van die regsfirma Barnard Ingelyf.

2 Hoe verskil dit van ’n huwelik?

◗ As jou saamwoonmaat sonder ’n testament sterf, het jy geen reg om sy of haar besittings te erf nie. Familielede wat deur die wet erken word, soos kinders, word dan die begunstigdes. Dit word nog ingewikkelder as die oorledene steeds wettig met iemand anders getroud was. Dan kom die wettige eggenoot eerste, al was jy en jou maat jare lank saam.

◗ As julle saamwoon sonder ’n formele ooreenkoms, kan julle nie outomaties finansiële ondersteuning van mekaar eis tydens of ná jul verhouding nie. Jy kan ook nie onderhoud van jou maat se boedel verwag as hy of sy sterf nie.

3 Wat gebeur as julle uitmekaar gaan?

As daar geen formele ooreenkoms was nie, het jy geen outomatiese reg op geld wat jy aan jou eks of jul gedeelde lewenskoste bestee het nie. As jul huis net in jou maat se naam was, het jy geen reg om daar te bly woon nie.

Daar is wel ’n kans dat jy – ingevolge die beginsel van onregverdige verryking – geld kan terugeis, sê Danielle. Jy sal moet bewys jy het soveel waarde tot jou maat se eiendom bygevoeg – deur byvoorbeeld verbeterings – dat dit onregverdig sal wees indien jy nie vergoed word nie. Hiervoor sal jy regshulp nodig hê.

4 Hoe kan jy jouself beskerm?

◗ Stel ’n formele ooreenkoms op wat bepaal wat sal gebeur indien julle uitmekaar gaan. Dit word ’n saamwoon- of huishoudelike kontrak genoem. Dit kan insluit jul ooreenkoms oor die verdeling van eiendom, bates en lewenskostes, wat met jul lewensversekering en pensioenfondse sal gebeur, en jul onderneming oor onderhoud. As jou maat nie by die ooreenkoms hou nie, kan jy hof toe gaan. Kry regsadvies oor ’n kontrak waarby albei sal baat vind.

◗ As julle eiendom huur, doen dit in albei se naam. Indien een saamwoonmaat sterf, het die ander een die reg om vir die volle huurkontraktyd aan te bly. Laasgenoemde is dan verantwoordelik vir die huurbetalings.

◗ As julle saam ’n eiendom koop, is dit raadsaam om dit in albei se naam te doen. Sodoende kan julle die opbrengs deel indien julle dit verkoop, of die een kan die ander uitkoop. Julle kan ook in jul testamente aandui dat jul huisaandeel na jul saamwoonmaat sal gaan.