Agter die sTUURwiel

Dit is ’n baie lonende werk om ander te help om hul rybewys te kry. DEUR Nadine Williams

Vir baie mense is dit ’n groot kopseer om hul bestuurslisensie te kry. Maar met al die stres, senuwees en soms trane wat daarmee gepaardgaan, is dit beslis ’n baie groot mylpaal in enigeen se lewe.

Voor jy wel met jou lisensie kan spog, moet jy eers ’n toets ondergaan wat sal bepaal of jy wel ’n geldige rybewys werd is. Die maklikste manier om jou rybewys te bekom en om seker te maak jy ken al die padreëls, is om ’n bestuurskool te nader. Vernard Prinsloo (32) van Kuilsrivier buite Kaapstad is ’n bestuursinstrukteur wat sorg dat sy kliënte vol selfvertroue by ’n toetssentrum instap.“Ek raak altyd so trots as my kliënte met ’n breë glimlag daar uitstap met ’n wettige lisensie in die hand.”

Vernard en sy vrou, Lana (31), is die eienaars van Lana’s Driving School. Hoewel die bestuurskool slegs onlangs op die been gebring is, spog Vernard dat meeste van sy kliënte sommer met die eerste probeerslag slaag.

Volgens die departement van vervoer bestaan die K53-lisensietoets uit twee volledige afdelings, ’n werftoets en ’n padtoets. Dié toetse sal saam ’n bestuurder se vermoë ten opsigte van voertuighantering, gehoorsaamheid aan verkeersreëls en hoe die persoon verkeersprobleme in ’n praktiese bestuursituasie hanteer, meet.

“Ek weet hoe intimiderend dit kan wees om ’n toets te doen voor ’n vreemde man, want ek word ook elke jaar getoets sodat ek my permit as bestuursintrukteur kan behou.

“Baie kere is die persoon nie baie vriendelik nie of dit voel vir jou asof die persoon nie van jou hou nie. En dit is presies die tipe dinge waarvoor ons ons kliënte voorberei. Hoe om te reageer wanneer hierdie ‘vreemde’persoon saam met jou in die voertuig klim. Want in die meeste gevalle vind ek my kliënt kan eintlik baie goed ry, maar dan maak die verkeersbeampte jou so senuweeagtig dat jy alles vergeet en dan met die gevolg druip.”

Om te verhoed dat dit met een van sy kliënte gebeur, toets Lana’s Driving School ook hul kliënte op hierdie manier.

“Ons gebruik een van ons driving instructors, iemand wat die kliënt nie ken nie, om die persoon te evalueer. Dié driving instructor sal presies soos ’n gewone verkeersbeampte by die toetssentrum optree. Ons vind hierdie metode help ons kliënte verskriklik baie. Want jy weet nooit wat om te verwag as jy daar instap nie en omdat jy so gemaklik is met jou eie driving instructor, sit dit ’n mens heel af as jy skielik met iemand moet ry wat dalk heeltemal die teenoorgestelde is as dit waaraan jy nou al die heeltyd gewoond is.”

Litricia Swift van Alpha bestuurskool, wat potensiële bestuurders in die noordelike voorstede van Kaapstad oplei, beklemtoon die belangrikheid van bestuurlesse.

“Ons instrukteurs evalueer die persoon ná elke les waarna ons hulle inlig omtrent hoeveel lesse nodig gaan wees. Indien die persoon wel al kan bestuur, kan sy ’n afspraak gaan maak, hoewel ons nog steeds ’n les of twee sal aanbeveel.”

OPPAS VIR SKELMS

Die verkeersdepartement waarsku mense wat hul rybewys wil kry om versigtig te wees vir oneerlike en onwettige bestuurskole en -instrukteurs.

“Ons vind in baie gevalle dat die eienaar van die besigheid ’n sertifikaat het, maar nie die instrukteur nie. Want sommige kere is die instrukteur opgelei om die K53 toe te pas, maar sonder ’n sertifikaat is die persoon onwettig,”sê Henry Malgas, die assistent-hoof van lisensiëring by die Stad Kaapstad.

Henry sê verder hulle is bewus van onreëlmatighede en wanpraktyke rondom die verkryging van lisensies.“Baie mense is desperaat en dan kom die gedagte om jou lisensie te koop in jou kop. Maar ek verseker jou daar is baie meganismes in plek gestel by toetssentrums om sulke ongeruimdhede te bekamp. Verkeersbeamptes weet ook presies waarvoor om uit te kyk as jou lisensie na gekyk word, byvoorbeeld by ’n roadblock.

“Die Stad Kaapstad is ook besig om

cctv cameras by toetssentrums op te stel. Dit sal ons in staat stel om te sien wat by elke toetssentrum aangaan.”

ingevolge wetgewing kan jy op 18-jarige ouderdom en ouer jou lisensie kry. as jy 16 jaar oud is, kan jy ’n afspraak by enige verkeersdepartement maak om jou leerlinglisensietoets te skryf.

Jy kan slegs ’n afspraak vir jou lisensie maak as jy reeds ’n leerlinglisensie besit.

“enige persoon wat mense wil leer ry, moet aansoek doen vir ’n bestuursintrukteursertifikaat. Die persoon moet ook as ’n instrukteur geregistreer wees.

“Die toets en registrasie kan gedoen word by ’n bestuurslisensie-toetssentrum,” sê Jp smith, burgemeesterskomiteelid vir veiligheid en sekuriteit in kaapstad.

Jp sê verder enige persoon wat graag haar lisensie wil bekom, maar nie seker is oor die geloofwaardigheid van die bestuurskool of -instrukteur nie, kan navraag doen by enige bestuurslisensie-toetssentrum oor die persoon se geldigheid.

“enige vorm van wangedrag, onetiese of kriminele gedrag van die instrukteur moet aan die betrokke departement van vervoer en publieke werke rapporteer word.

“hulle kan na aanleiding van regulasie 114D van die wet op nasionale verkeer besluit om die instrukteur se registrasie op te skort of te kanselleer.”

HOE MAAK EK?

as jy ’n wettige bestuursinstrukteur wil word, is dit baie belangrik dat jy die volgende stappe volg:

• Gaan na die naaste bestuurslisensiesentrum om ’n opleidingsafspraak te gaan maak. Jy moet medies geskik wees. sorg dat jy r165 by jou het wanneer jy die afspraak maak.

• vul ’n aansoekvorm in. maak seker die vorm sê registrasie vir bestuursinstrukteur.

• hierna moet jy na die naaste polisiestasie gaan vir ’n sertifikaat wat bewys dat jy nie ’n kriminele rekord het nie.

• as jy die opleidingstoets slaag, moet jy r33 betaal en drie iD foto’s saam inhandig.

• hierna sal die sentrum jou aansoekvorm wegstuur vir goed- of afkeuring. as dit goedgekeur word, sal die toetssentrum ’n permit aan jou uitreik. Die permit sal tussen ses en agt weke neem voor dit uitgereik kan word. om as ’n wettige bestuursinstrukteur erken te word, behoort jou naam by die provinsiale departement van vervoer geregistreer te wees.

elke bestuursinstrukteur word versoek om ’n sertifikaat te hê wat aandui watter graad of in watter tipe kar hy gekwalifiseerd is om mense te leer ry.

Die bestuursinstrukteur-permit is slegs geldig vir ’n jaar. en jy mag slegs werk met motors soos dit deur jou permit bepaal word. Instrukteurs word in die volgende groepe geklassifiseer:

• Graad A: Die instrukteur is bevoeg om ’n persoon vir enige kode bestuurslisensie op te lei.

• Graad B: instrukteurs is bevoeg om persone op te lei vir ’n kode B, c1, c, eB, ec1 en ec bestuurslisensie.

• Graad C: instrukteurs kan persone vir a1, a en B lisensies oplei.

• Graad D: instrukteurs mag persone oplei vir ’n kode B-bestuurslisensie.

• Grade L: instrukteurs kan persone oplei vir ’n leerlinglisensie van enige kode.