EET GESOND D
Dit ís moontlik om jou kinders te oorreed om gesonder te eet. Kenners gee raad. DEUR MARETHA BOTES
ie belangrikheid van gesonde eetgewoontes, veral vir kinders, word gedurig gepredik. Gesond eet is nodig om normaal te groei, vir energie, om te kan leer, ’n gesonde metabolisme te hê en siektes teen te werk. Maar wat as jou kind nog nooit regtig “gesond”geëet het nie en jy dinge graag wil verander? Kenners sê met ’n bietjie moeite, geduld en deursettingsvermoë kan jy help om ’n gesonde eetsiklus by jou kind te kweek.
BEGIN VAN KLEINS AF
Carina Fourie, ’n dieetkundige van Vanderbijlpark in Gauteng, het drie kinders. In haar praktyk sien sy dikwels raadop ouers wat hul kinders wil help om gesonder te leef, maar nie weet hoe nie. Haar uitgangspunt is kennis is mag, selfs vir kinders.
Sy sê as jy van kleins af vir hulle leer daar is sekere goed wat jou liggaam nodig het, en sekere eetgoed wat nié so goed is vir jou liggaam nie, sal hulle self besef dat jou liggaam reageer op wat jy dit voed. Gee jy dit gemors, sal jy nie so lekker voel nie, en dalk nie baie energie hê te speel of sport te doen nie. Voer jy dit die goeie goed, sal jy ook goed en vol energie voel.
“Baie kinders kan nie self die assosiasie maak nie en daarom moet jy met hulle daaroor praat en ook ’n voorbeeld wees. Hoe vroeër jy hulle kan leer dat wat jy in jou liggaam insit jou lyf se brandstof is, en dit bepaal hoe effektief die motor gaan loop, hoe beter,”sê Carina.“Leer hulle van vroeg af hoekom jy sekere kossoorte moet inkry. Leer hulle van makro- en mikronutriënte. Rus hulle toe met kennis sodat hulle die regte keuses kan maak.”
Licia Joubert (34) van Pretoria is ma van Derek (7) en Emile (4). Sy sit hande in die hare, want nie een van die twee seuns wil groente of vrugte eet nie. Licia vertel:“Ek het al stories vertel van boompies (broccoli en blomkool) en kabouters wat die wortels spesiaal snags laat groei sodat seuntjies en
dogtertjies kan sterk word daarvan, maar niks werk nie. Souse, blatjang, selfs versteek in bredies. Hulle krap daai groente stukkie-stukkie uit.”
Hoewel die kinders nie tekens toon van moegheid, onder- of oorgewig of aandaggebrek nie, is Licia bang hul swak eetgewoontes gaan hulle later inhaal.
“Emile sukkel wel geweldig met hardlywigheid,”sê sy. Albei seuns is geborsvoed tot op ongeveer ses maande, waarna sy hulle soliede kosse begin gee het.“Ons het maar met goed soos pap, groentepureé begin. Sy sê die kinders wou nooit regtig ’n groot verskeidenheid kosse en smake hê nie, en sy het nog altyd gehou by wat hulle verkies. Vandag is hul stapelvoedsel pasta, brood, vleis (veral hoender) en suiwelprodukte soos jogurt en kaas.“Ek is nogals bang hulle raak oorgewig en dat hulle later een of ander siekte soos diabetes kan ontwikkel,” sê Licia.
VERSKEIDENHEID KOSSE
Volgens Deborah Jacobson, ’n pediatriese dieetkundige van Johannesburg, moet kinders van so klein moontlik af aan ’n verskeidenheid kosse blootgestel word. Deborah sien gereeld oorgewig kinders in haar praktyk, selfs babas.
“Die oorsaak is dikwels dat hulle nie blootgestel word aan ’n verskeidenheid kossoorte nie. Ouers voed dikwels hul babas slegs melk, want hulle is bang om die baba aan soliede kos bloot te stel. Ouer oorgewig kinders weet bloot net nie wat is gesonde eetgewoontes nie. Koeldrank en vrugtesap is ook ’n issue oor die hoë suikerinhoud,”sê sy.
Carina sê navorsing het bewys die perfekte tyd om jou kind te leer om gesond te eet, is voor 18 maande.“Daar is ’n baie spesifieke venstertydperk om jou kind aan kos bloot te stel. Dit is bewys dat wanneer jy jou kind in daardie tyd aan ’n groot verskeidenheid kosse blootstel, hulle later meer geneig is om ’n groter variëteit te eet, asook gesonder te eet. Ons praat spesifiek van groente, vrugte, gesonde stysels soos boontjies, lensies, ertjies en mielies. Die groot ding is as hierdie blootstelling nie effektief is nie, gaan jy dit baie moeilik later kan doen,”sê sy.
Sy voeg by kinders is baie aanpasbaar – baie meer as volwassenes – as dit kom by verandering van eetgewoontes.
“Jy moet egter aanhou om die regte kos vir hulle voor te sit. Moenie opgee wanneer hulle‘nie daarvan hou nie’. Navorsing het gewys dat jy jou kind tussen vyf en tien keer aan ’n kossoort moet blootstel voordat jy verseker weet hulle hou daarvan of nié. As jou kind dus ná die derde keer die eier uitspoeg, moet jy in werklikheid nog sewe keer probeer!”sê sy.
WEES POSITIEF
Meredith Smith (41) van Gqeberha in die Oos-Kaap sê haar dogter (nou 16) wou op ’n stadium niks behalwe pasta of pap eet nie. Volgens Meredith het haar dogter se eetgewoontes aan haar lyf begin wys en sy het ook gesukkel met ’n slegte vel.
“Ons het baie trane in die huis gehad oor ek haar probeer dwing het om anders te eet. My kind sê vandag vir my ons moes dit dalk anders hanteer het, want sy het op ’n stadium gevoel sy is ’n mislukking omdat sy‘verkeerd eet’terwyl sy eintlik nie geweet het wat is reg en verkeerd as dit by kos kom nie. Dit het later gevoel alles waarom ons lewe gedraai het, was kos, om die dieet te probeer verander en om inligting te kry ook kossoorte,”sê sy.
Meredith het later met haar dokter gesels wat voorgestel het sy gaan sien ’n dieetkundige wat kan help om die feite oor gesonde eetgewoontes aan haar dogter te verduidelik. Sy het ingestem en ná die tweede sessie by die dieetkundige het sy ’n verandering in haar dogter se houding teenoor kos begin sien.“Ek het voorgestel dat sy vir ons resepte uitkies sodat ons met verskillende kosse kan eksperimenteer. Dit het weer daartoe gelei dat sy self begin kos maak het. Vandag is dit haar stokperdjie. Sy het ’n bietjie gewig verloor, maar vir my gaan dit daaroor dat ons saam gesond eet,” sê Meredith.
Carina sê jy móét persistent wees as jy jou kind gesonder wil laat eet.“Op die ou einde is die kind nie in beheer van watse kos in die huis is nie. Die ouer wat die kos koop, moet seker maak die regte kos is in die huis. Dieselfde met goed wat hulle nie moet eet nie. Mamma en pappa kan nie elke aand ’n pak chips eet en verwag die kind moet nie. Wees ’n voorbeeld,”sê sy.