Prostaatkanker - vroeë opsporing is krities
Wêreldwyd word Kansa-internasionale dag vir mans op 19 November erken. Hierdie dag erken die positiewe waarde wat mans tot hul families en gemeenskappe bydra en skep bewustheid van mans se gesondheid en welstand. Die Kankervereniging van Suid-Afrika (Kansa) plaas die kollig op die topvyf kankers wat mans in Suid-Afrika affekteer en moedig mans aan om vir gereelde ondersoeke te gaan, nie net tydens November nie, maar dwarsdeur die jaar.
Lorraine Govender, Kansa se nasionale bestuurder, gesondheidsbevordering, verduidelik, “Mans moet proaktief wees wanneer dit by hul gesondheid kom. Kansa moedig maandelikse testikulêre selfondersoeke aan, asook jaarlikse ondersoeke en siftingstoetse vir vroeë opsporing, aangesien simptome soms eers wys nadat dit reeds versprei het. Die aantal mans wat met laat stadium kanker gediagnoseer word, word al hoe meer en dit is sorgwekkend.”
Tipes kanker by mans
Prostaatkanker bly nommer een onder die topvyf kankers vir mans, met een in 15 mans wat die risiko loop, volgens die statistieke van die Nasionale Kankerregister (NKR) 2019. Dit groei dikwels stadig en rig gewoonlik nie groot skade aan nie, maar sommige tipes is meer aggressief en kan vinnig versprei as dit nie behandel word nie.
Kolorektale-, of kolonkanker is die tweede mees algemene kanker onder mans met een in 77 mans wat gediagnoseer word volgens die NKR (2019). Daar is bewyse van baie jonger individue wat met kolorektale kanker gediagnoseer word.
Longkanker is die derde mees algemene kanker onder mans en is die hoofoorsaak van kankersterftes. Daar is ’n gebrek aan bewustheid van longkanker in Suid-Afrika, daarom verskaf Kansa inligting oor longkanker en reël gesondheidsveldtogte om mense op te voed en bewusmaking te skep.
Nie-Hodgkin-limfoom (NHL) is kanker van die limfweefsel, wat die limfnode insluit, asook die milt en ander organe van die stelsel.
Dis die vierde mees algemene kanker onder mans en dit word verwag dat een in 176 mans NHL sal ontwikkel, volgens die NKR van 2019.
Melanoom het blaaskanker vervang as die vyfde mees algemene kanker in mans met een in 168 mans wat in hul leeftyd die risiko loop, wat ’n totale verhoging in velkankersyfers insluit. Dit is dalk danksy verbeterde siftingstoetse of ’n totale verhoging in getalle. Melanoom is minder algemeen as ander velkankers, maar dis die gevaarlikste.
Siftingstoetse kan lei tot vroeë opsporing vir alle mans vanaf die ouderdom van 40 jaar
Siftingstoetse lei na vroeë opsporing, wat meer effektiewe behandeling moontlik maak asook ’n beter kans op herstel. Kansa beveel jaarlikse prostaat-spesifieke antigeen (PSA) bloedtoetse aan om prostaatonreëlmatighede op te spoor, vir alle mans vanaf die ouderdom van 40 jaar. Hoë PSAvlakke kan inflammasie van die prostaat of selfs kanker aandui. Die PSA-toets kan ook gepaardgaan met ’n digitale rektale ondersoek. PSA-toetse is landwyd by Kansa sorgsentrums per afspraak beskikbaar, teen bekostigbare tariewe.
"Vroeë opsporing is noodsaaklik wanneer dit by die oorkoming van kanker kom. Herken veranderinge in jou liggaam en neem aksie teen enige veranderinge of simptome want ontwikkel. Gaan ook gereeld vir siftingstoetse.
"Indien jy of ’n geliefde met kanker gediagnoseer word, kontak u plaaslike Kansa sorgsentrum vir toegang tot sorg- en ondersteuningsprogramme, soos die huur van mediese toerusting, pruike, berading, tele-berading, ondersteuningsgroepe, aanlyn ondersteuningsgroepe en hulpmiddels, asook Kansa-sorgtuistes waar pasiënte wie behandeling ver van die huis af kry, tydelik kan woon, sê Lorraine Govender.
Ondersteuning en inligting is via die Kansa se hulplyn beskikbaar op 0800 22 6622 of e-pos info@cansa.org.za
Vir meer inligting, kontak asseblief vir Lucy Balona, hoof bemarking en kommunikasie by Kansa per e-pos by lbalona@cansa.org.za of skakel 082 459 5230.