So is die lewe Die plattelandse lewe is glad glad nie so idillies soos wat stadsjapies dink nie, skryf Tom Eaton

Menige stadsjapie wil platteland toe vlug agter een of ander idilliese droom aan. Maar stadig oor die klippe, maan Tom Eaton, want dis nie altyd wat jy verwag nie.

Vir stadsmense het die woord “platteland” byna magiese betekenis. Sê dit hardop en hulle is skielik in vervoering oor ’n kothuisie iewers, met ’n tuin, dammetjie en rook wat by die skoorsteen uitdwarrel. Iewers doer ver...

Maar waar doer ver? Ja, dié dag droom kom sonder aanwysings, en “die platteland” is eerder ’n leefwyse as ’n spesifieke plek. Dis juis die leefwyse waarvan stedelinge droom.

Vir party stadsjapies is die platteland ’n plek waar takhaar-kleinvee sommer by jou kombuis instap op soek na kos. Maar dít kan net sowel ’n beskrywing wees van tieners in énige kombuis – dus is dit dalk nié die beste definisie van die platteland nie. Ander voel weer jy’s in die platteland wanneer die winkels net goed aanhou wat jy nie in die yskas hoef te bêre nie. Soos gegeurde melkies, of plaaslik vervaardigde knoffelpolonie met ’n naam soos Laughing Otter (wat

tien teen een ook regte otter bevat).

Die ware toets is die tydskrifrak by die petrolstasie. Ek gee nie om hoeveel geroeste Peugot 404-wrakke jy op pad in dongas sien lê het nie: Indien die tydskrifvoorblaaie Engels op het, dan is jy nog iewers in die voorstede.

Nee, al wat saak maak, is twéé tydskrifte: Landbouweekblad en ’n ou 1986-kopie van Grensvegter. Wanneer die tydskrifrak net dié twee publikasies uitstal, dan moet jy weet – jy’s nou in die hart van die platteland.

Dis min of meer op dié punt waar die meeste stedelinge – veral as hulle Engels is – wil terugvlug stad toe. Dis normaal om so te voel, gesond selfs, want dis eintlik aaklig om in die platteland te bly. Die mens weet dit al millennia. Duisende jaar gelede het ons almal op die platteland gebly, bloot omdat daar nie stede was nie. Maar toe maak ons stede en trek terstond soontoe.

Die meeste mense wat vandag in die platteland woon, wil nie daar bly nie. Hulle droom van neonligte, malls, verkeersknope, elektriese heinings, supermarkte – al die wonders van Sodom en Gomorra.

Maar vir ’n stadsjapie met genoeg tyd en geld op hande is die einste dinge wat plattelanders so teister, loutere plesier. Die plattelander sien eensaamheid, leë winkelrakke en goed wat nie werk nie. Die stadsjapie sien al die oop ruimte; ’n ontvlugting van die materiële; en ’n stadiger, natuurliker lewensritme. Daarom bly party dapper stedelinge agter. Kort voor lank kruip die platteland in hulle are in nes wilgerwortels stadig maar seker deur die modderskerm van ’n vergete Studebaker-wrak in ’n sloot stoot.

Stadsjapies kan egter nooit volkome plattelanders word nie. Die platteland verwelkom die stad se verstoteling, maar aangenome kinders sal hulle bly, en niks meer nie.

Op die platteland is dit belangrik om bloed te wees – familie. Jy moes al in die dorre grond gebloei het om werklik hier te hoort. Al is dit dan nou net daai keer toe jy een aand – lelik gesuie – jou hak op ’n glasskerf van ’n 7-Up-bottel gesny het.

Lyding is belangrik in die platteland. Lyding verleen geloofwaardigheid aan jou familiestamboek. Iewers moes ’n oumagrootjie voor ’n Britse vuur-

‘Lyding is belangrik in die platteland... Iewers moes ’n oumagrootjie voor ’n Britse vuurpeloton gesneuwel het, of ’n oupa onder die genadelose pote van ’n volstruis, óf jy moes ten minste darem ’n vinger afgestaan het aan die erge ryp van ’96.’

peloton gesneuwel het, of ’n oupa onder die genadelose pote van ’n volstruis, óf jy moes ten minste darem ’n vinger afgestaan het aan die erge ryp van ’96. Die eerste kat knyp in die dubbelkajuit agter die stadsaal ná ’n epiese aand van langarmsokkie – ja, dít verleen ook diepte aan jou plattelandse stamboek.

Een van die platteland se gewilde mites – soos ons stadsouens dit glo – is dat die mense sout van die aarde is. Ek het nog nooit daai uitdrukking verstaan nie. As jy te veel sout in die grond gooi, gaan jou oes mos misluk, of hoe?

Tog is daar souterige mense op die platteland, en ’n paar peperkorrels ook. Daar’s die ryk en die arm, die gaaf en die grou. Krap ’n bietjie die heilsame vernis met jou vingernael af en jy sal die mensdom se ryke verskeidenheid in die platteland se dorpies ontdek. Moederhenne woon langs kleindorpse kroeks, amateur-politici preek aan dowe ore in die kroeg, binnekamerdigters kyk op na die stom sterre.

Die ouer garde, verlore in die nostalgie van ’n verdwene era, skud die kop wanneer die jonges die plaas verlaat vir die dorp, en dan die dorp vir die stad.

Nie almal in klein dorpies en plaasdistrikte is egter so interessant en eksentriek nie. Hier’s net soveel vervelige mense as op enige ander plek. Soos die winkelier wat jou oor as ’t ware afkou met die storie van sy beste vriend se egskeiding, totdat jy uiteindelik ’n nagemaakte Chinese Switserse mes by hom koop en in jou bobeen steek net om ’n rede te kry om te verkas.

Of die harmansdrup-boer wat jou vir twee uur besig hou met die verskille tussen die 1974 Mercedes S-klas en die 1975 Mercedes S-klas...

Daar’s nie baie geld op die platteland nie, maar gesels bly gelukkig altyd gratis. Dis dalk hoekom die mense so baie klets, en veral hoekom hulle so baie skinder. Hier waar lewens so ineengestrengel is soos die twee taai vingers van koeksisters, is gesels die stroop wat alles saamsnoer.

Op die platteland versprei ’n skinderstorie soos ’n wegholveldbrand. Byvoorbeeld: Dis Saterdagoggend-kerkmark op die dorpsplein. Die dominee se vrou laat val haar pakkie snesies. Die distrik se groot hoenderboer buk om dit op te tel, en gee dit met ’n glimlag terug. Mevrou Dominee glimlag terug. Hulle hande raak liggies aan mekaar.

En dan, voor die versiersuiker op Weduwee Fourie se wortelkoek begin hard word, begin die geskinder. Voor jy kan sê ek-het-nog-altyd-gedink-daaihoenderboer-het-dwalende-oë, weet almal dat arme Dominee nou in die kerkkantoor skuil om van sy wankelrige huwelik te ontvlug en dat hy sy gemeente moedig in die oë probeer kyk terwyl sy vrou en die haan van ’n hoenderman in helder daglig by mekaar vlerksleep...

Gelukkig hang kwade gevoelens ook nie vreeslik lank op die platteland rond nie. Plattelanders verstaan die tydelikheid van dinge – soos dakke, leivore, skokbrekers, én vals gerugte en skinderstories.

Die lewe gaan aan op die platteland, voorwaarts deur die volgende knellende droogte, die ryke oes wat daarop sal volg, die volgende skinderskandaal – alles is so voorspelbaar as die sooibrand wat jy gaan kry as jy daai vierde skaaptjop vir ontbyt wegpak.

So was dit nog altyd op die platteland, en so sal dit bly.

Wel, ten minste tot daar nie meer Laughing Otter-polonie beskikbaar is by die Hyper-save-o-rama in Kerkstraat nie.

Dáárna kan enigiets gebeur.