Vleiwonder
Gebruik gryswater om ’n onooglike deel van die tuin met moerasagtige grond in ’n treffende vleiland te verander.
As iemand van ’n “vlei” praat, sien baie van ons voor ons geestesoog ’n heel ander prentjie as kleurryke blomme, elegante Kaapse restio’s en dramatiese blare. Hoewel die begrip “vleiland-aanplanting” nog taamlik nuut is in ’n semi-dorre land soos SuidAfrika, is dit tog moontlik. Die goeie nuus is dat sowel inheemse as eksotiese water- en randplante makliker bekombaar is, wat dit moontlik maak om plantkombinasies te verkry waarvan jy voorheen maar net kon droom.
Wat presies is ’n vleiland? Eenvoudig gestel is dit ’n stuk grond wat lank genoeg met water bedek is om plantgroepe te kan onderhou wat in water of modderige grond groei. Dit is ook ’n habitat vir visse en ander lewende wesens.
Tuiniers kan dalk dink ’n natuurlike vlei is oninteressant, met oorwegend biesies, riete en ander groen plantmateriaal. ’n Botanis sal vreugde daaruit put om plante te soek wat in water aard – plante met kleurryke blomme so tussen die groenigheid. Dit is dié plante wat tuinontwerpers in lande met ’n hoë reënval dekades lank al gebruik om bekoorlike watertuine te skep. Sulke ontwerperstuine het gewoonlik ’n dam met ’n vlei daarnaas, sowel as ’n stuk waar die grond altyd klam is, maar tog goed dreineer. Laasgenoemde is die regte toestande vir ’n groter verskeidenheid kleurryke plante wat randplante genoem word.
Maak jou gryswater meer
Baie mense op kleinhoewes en klein dorpies is nie met ’n munisipale rioolstelsel verbind nie en moet self hiervoor voorsiening maak. Hulle kan baie maklik ’n vleiland skep: Beplan net waar die gryswater uit bad-, stort- en wasmasjienpype uitkom. Voeg gereeld massas goed verrotte kompos by die grond in dié deel, druk plante daarin en kyk hoe ’n eens afgeskeepte modderige gedeelte ’n lieflike watertuin word.
Deur die regte plante te kies kan jy selfs jou afvalwater suiwer voordat dit jou eiendom verlaat. Suiweringsplante sluit in die gewone riet ( Phragmites australis), biesie ( Typha- spesies) en Scirpus- spesies – maar onthou, dit is almal groot plante. Die kleiner Cyperus textilis en Kaapse dekriet ( Elegia tectorum) is ook watersuiweraars.
Lê ’ n watertuin aan
Uit ’n praktiese oogpunt is dit die beste om ’n laagliggende stuk op jou erf óf ’n natuurlike terreininsinking te kies. Swaar kleigrond wat stadig dreineer, kan ook werk. As die wortelgedeelte op so ’n plek uitdroog, moet jy dit waterhoudend maak (sien die verduideliking wat volg). ’n Watertuin langs ’n bestaande dam kan ook so geskep word. >
‘’n Botanis sal vreugde daaruit put om plante te soek wat in water aard – plante met kleurryke blomme so tussen die groenigheid.’
1 Lê die vorm van jou watertuin met ’n tuinslang uit. 2 Spit die grond uit tot op ’n diepte van 50-70 cm. Maak die sykante effens skuins na die diepste deel toe. 3 Voer die gat uit met ’n dik swart plastiekvoering nadat jy ’n laag fyn sand van 2-3 cm op die bodem gegooi het – dit keer dat klein skerp klippies die voering stukkend steek. 4 Steek omtrent ’n derde van bo af op ’n paar plekke gaatjies (omtrent so dik soos ’n potlood) in die voering sodat dit stadig kan dreineer. 5 Vul die gat met ’n mengsel van grond, ’n groot hoeveelheid kompos en vogkristalle. Laasgenoemde twee help om vog in die grond te behou wanneer die droë seisoen aanbreek. 6 Bedek die rande van die plastiek met grond of klippe om die voering in posisie te hou en weg te steek. 7 As dit prakties moontlik is, koppel ’n rubberbuis aan die punt van ’n nabygeleë afvoerpyp om reënwater van die dak af na jou dam en watertuin te herlei. Gebruik ook verhewe dele en insinkings om afloopreënwater soontoe te herlei. 8 Sorg gedurende die droë seisoen dat die wortelgedeelte altyd klam bly, al lyk die bogrond soms droog.